ads:
ads:
Livros Grátis
http://www.livrosgratis.com.br
Milhares de livros grátis para download.
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Pri la e-libro
Ĉi tiu e-libro estas adaptita el Robinsono Kruso, lia vivo kaj
strangaj, mirindegaj aventuroj, anglalingva verko de Danie-
lo Defo (Daniel Defoe), tradukita al Esperanto de Pastro
A. Krafft en 1908.
La e-version aranĝis Barijo Ŝvarco (Barry Schwartz) de
La Rubejplenigejo (The Crud Factory), http://crudfactory.
chemoelectric.org/. La teksto estas kompostita el tiparoj
LTC Goudy Oldstyle, uza nte la programon pdfe-T
E
X kaj
la makroaron ConT
E
Xt.
Versio 2005.11.09.15.30.36-alfa (ne jam provlegita).
ads:
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Preface
T
he telegraph and telephone have made of the world
a whispering gallery. Steam and electric traction ha ve
annihilated space . The scattered human race yet remains
a strangely misunderstood family. Within one hour the
report of a momentous event may be shot through 500
languages and as many more dialects; but convene a thou-
sand representative dissimilar one-speech people and all
becomes Babel if not Pandemonium. Impossible, indeed,
for each to learn the language of the thousand; but how
small a matter for all to learn a common second language
if such a language can be produced.
And it has been produced: Esperanto has been born a
composite of the pith of all language; precise, learnable
at sight and almost grammarless.
This Esperanto Classic, “Robinsono Kruso,” is some-
what of an achievement for American enterprise as it is
the first of its size and kind yet published here. It has
been undertaken with zeal and wrought out according to
ability. The original translation was made by the highly
esteemed Rev. A. Krafft. Other friends and supporters
are:
William D. Chandler, “Ĉefmonhelpanto.”
Prof. E. V. Huntington, Harvard University.
Prof. D. O. S. Lowell, Roxbury Latin School.
Mr. Edwin D. Mead, Peace Movement.
Mrs. Dr. N. E. Wood, Newton Theol. Sem.
Kambriĝa Klubo.
Danielo Defo 4 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
J. M. Connolly, M. D.
Mr. W. L. Church.
Mr. G. W. Lee.
Dr. W. G. Nowell.
Mr. L. B. Luders.
Trusting that this book will find favor and meet reason-
ably the expectations of the “Esperantistaro de Ameriko
kaj tutmondo,” we heartily submit it to the entire reading
world.
R. W. Mason.
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Antaŭparolo
T
elegrafio kaj telefonio kreis el la mondo flustroga-
lerion. Trakcio vapora kaj elektra neniigis la spacon.
Sed la disa homaro ankoraŭ estas strange miskompren-
ata familio. Dum horeto eblas ĵeti raporton pri gravega
okazo per 500 lingvoj kaj per tiom da dialektoj; sed kun-
voku unulingvajn reprezentantojn de mil diversaj lingvoj
kaj ĉio Babeliĝas, se ne Pand emoniiĝas. Ja ne eblas, ke
ĉiu lernos la mil lingvojn de la aliuloj; sed por ĉiu estas
malgranda afero lerni unu komunan duan lingvon, se tia
lingvo estas farebla.
Kaj tia lingvo jam estas farita: Esperanto naskiĝis el
la kerno de ĉiuj lingvoj; preciza, unuavide lernebla, kaj
preskaŭ sengramatika.
Ĉi tiu Esperanto klasiko, “Robinsono Kruso”, estas io-
ma atingaĵo por Amerika entrepreno, ĉar ĝi estas la unua
verko tiagranda kaj tiaspeca jam eldonita ĉi tie. Ĝi estas
entreprenita fervore kaj kreita laŭkapable. La originala
traduko estis farita de la estimata Rev. A. Krafft. Aliaj
amikoj kaj subtenantoj estas:
William D. Chandler, “Ĉefmonhelpanto”.
Prof. E. V. Huntington, Harvard University.
Prof. D. O. S. Lowell, Roxbury Latin School.
Mr. Edwin D. Mead, Peace Movement.
Mrs. Dr. N. E. Wood, Newton Theol. Sem.
Kambriĝa Klubo.
J. M. Connolly, M. D.
Mr. W. L. Church.
Danielo Defo 6 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Mr. G. W. Lee.
Dr. W. G. Nowell.
Mr. L. B. Luders.
Kredante, ke ĉi tiu libro estos favorita kaj plenumos
la prudentajn esperojn de la “Esperantistaro de Ameriko
kaj tutmondo,” ni kore prezentas ĝin al la tuta legantaro.
R. W. Mason.
[Antaŭparolon tradukis el la angla William Patterson.]
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Enkonduko
L
a aŭtoro de la ĉiamfreŝa Robinsono Kruso naskiĝis en
Londono, Anglujo, je 1661. Lia patro estis buĉisto, kiu
edukis sian filon por la pastreco, inter la Nekonformuloj,
sed ne lin povis konvinki iam sekvi tiun profesion.
Li estis rimarkinda pro la lerteco de sia spirito, kaj pro
la mirinda riĉeco de siaj elpensoj, kaj li estis tre multeskrib-
anta verkisto. Ekzista s ĉirkaŭ ducent dek verkoj de li, kiuj,
kvankam la plejmulto estas fiktivaj, kaŭzis tre viveman
impreson de vereco kaj realeco.
Lia politikaj verkoj kaŭzis al li multe da suferoj kaj
monperdo; kiujn li kunigis en la jenaj strofoj:
Nenies sorto estis pli diversa ol la mia:
Mi estis dektrifoje riĉa kaj malriĉa.
Sinjoro Walter Scott diras: “Eble ne ekzistas verko en
angla lingvo, kiu estas pli universale legata kaj admirata
ol la Aventuroj de Robinsono Kruso.”
Ĉi tiu traduko estas de “Robinson Crusoe” de la “Altemus’
Young People’s Library Edition.”
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Parto I
M
i naskiĝis en Jorko, Anglujo, je Marto 1, 1 632, kiu
estas la sesjarrego de la reĝo Karolo la Unua. Infane,
mi sentadis grandan deziron por pasigi mian vivon sur
la maro; kaj pliaĝante, la deziro plifortiĝis; ĝis fine, mi
forlasis mian lernejon kaj hejmon, kaj piede, mi trovis
mian vojon al Hull, kie mi baldaŭ trovis okupadon sur
ŝipo.
Post kiam ni velveturis kelke da tagoj, okazis ventego,
kaj kvinanokte la ŝipo enfendiĝis. Ĉiuj al la pumpiloj
rapidis. La ŝipon ni sentis ĝemi en ĉiuj siaj tabuloj, kaj
ĝian trabaĵon ektremi de la antaŭa ĝis la posta parto; kaj
baldaŭ klariĝis ke ne estas ia espe ro por ĝi, kaj ke ĉio, kion
ni povas fari, estas savi niajn vivojn.
Unue, ni pafadis pafilegojn por venigi helpon, kaj post
kelke da tempo, ŝipo kuŝante ne malproksime, alsendis
boaton por helpi nin. Sed la maro estis tro maltrankvila
por ĝi restadi ŝipflanke; tial ni elĵetis ŝnuregon, kiun la
boatanoj ekkaptis kaj firme fiksis, kaj tiamaniere ni ĉiuj
enboatiĝis.
Tamen, vaniĝis en tia maltrankvila maro, por peni al-
bordiĝi la ŝipon, kiu alsendis la virojn; aŭ aluzi la remilojn
de la boato, kaj ni ne povis ion fari, krom ĝin lasi peliĝi
teron.
Duonhore, nia ŝipo trafis rifon kaj subakviĝis, kaj ĝin
ni ne vidis plu. Tre malrapide, ni alproksimiĝis teron, kiun
iafoje ni vidis, kiam ajn la boato leviĝis sur la supro de
ia alta ondo; kaj tie ni vidis homojn, kurante amase, tien
Danielo Defo 9 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
kaj reen, havante unu celon, savi nin.
Fine, ĝojege, ni surteriĝis, kie bonŝance, ni renkontis
amikojn, kiuj donis al ni helpon por reveturi al Hull; kaj
se tiam, mi havus la bonan sencon por iri hejmon, estus
pli bone por mi.
La viro, kies ŝipo subakviĝis, diris kun grava mieno:
“Junulo, ne iru plu surmaron; tiu ne estas la vivmaniero
por vi.” “Kial do, sinjoro, vi mem iros plu surmaron?”
“Tiu estas alia afero. Mi estas elnutrita por la maro, sed
vi ne estas; vi venis sur mian ŝipon por eltrovi, la staton
de vivo surmara, kaj vi povas diveni tion, kio okazos al
vi, se vi ne reiros hejmon. Dio ne benos vin, kaj eble vi
kaŭzis tiun-ĉi tutan malbonon al ni.”
Mi ne parolis alian vorton al li, kiun vojon li iris, mi
nek scias, nek deziris sciiĝi, ĉar mi estis ofendita pro tiu-ĉi
malĝentila parolado. Mi multe pensis; ĉu iri hejmon, aŭ
ĉu iradi surmaron. Honto detenis min pri iri hej mon, kaj
mi ne povis decidi la vivkuron, kiun mi estis ironta.
Kiel estis mi a sorto travive, ĉiam elekti la plej malbonon;
tiel same mi nun faris. Mi havis oron en mia monujo, kaj
bonan vestaĵon sur mia korpo, sed, surmaron mi ree iris.
Sed nun, mi havis pli malbonan ŝancon ol iam, ĉar,
kiam ni estis tre malproksime enmaro, kelke da Turkoj
en ŝipeto, plenĉase alproksimiĝis al ni. Ni levis tiom da
veloj, kiom niaj velstangoj povis el porti, por ke ni forkuru
de ili. Tamen, malgraŭ tio, ni vidis ke niaj malamikoj pli
kaj pli alproksimiĝis, kaj certiĝis ke baldaŭ, ili atingos
nian ŝipon.
Fine, ili atingis nin; sed ni direktis niajn pafilegojn sur
Danielo Defo 10 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ilin, kio kaŭzis portempe, ke ili deflanku sian vojon. Sed,
ili daŭrigis pafadon sur ni tiel longe, kiel ili estis en pafs-
paco. Proksimiĝante la duan fojon, kelkaj viroj atingis la
ferdekon de nia ŝipo, kaj ektranĉis la velojn, kaj ekfaris
ĉiuspecajn difektaĵojn. Tial, post kiam dek el niaj ŝipanoj
kuŝas mortitaj, kaj la plimulto el la ceteraj havas vundojn,
ni kapitulacis.
La ĉefo de la Turkoj prenis min kiel sian rabaĵon, al
haveno okupita de Maŭroj. Li ne agis al mi tiel malbone,
kiel mi lin unue juĝis, sed li min laborig is kun la ceteraj de
siaj sklavoj. Tio estis ŝanĝo en mia vivo, kiun mi neniam
antaŭvidis. Ho ve! kiom mia koro malĝojis, pensante pri
tiuj, kiujn mi lasis hejme, al kiuj mi ne montris tiom da
komplezemo kiom diri “Adiaŭi” kiam mi iris surmaron,
aŭ sciigi tion, kion mi intencas fari!
Tamen, ĉio, kion mi travivis tiam, estas nur antaŭgusto
de la penadoj kaj zorgoj, kiujn de tiam estis mia sorto
suferi.
Unue, mi pensis, ke la Turko kunprenos min kun si,
kiam li ree iros surmaron, kaj ke mi ie l povos liberiĝi; sed
la espero nelonge daŭris, ĉar tiatempe li lasis min surtere
por prizorgi liajn rikoltojn. Tiamaniere mi vivis du jarojn.
Tamen, la Turko konante kaj vidante min plu, min pli kaj
pli liberigis. Li unufoje aŭ dufoje ĉiusemajne, veturis en
sia boato por kapti iajn platfiŝojn, kaj iafoje, li kunprenis
min kaj knabon kun si, ĉar ni estas rapidaj ĉe tia sporto,
kaj tial li pli kaj pli ŝatis min.
Unu tagon, la Turko elsendis min, viron kaj knabon,
boate, por kapti kelke da fiŝoj. Surmare, okazas tia densa
Danielo Defo 11 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
nebulo, ke dekduhore, ni ne povas vidi la teron, kvankam
ni ne estas pli ol duonmejlon (800 metrojn) de la terbor-
do; kaj morgaŭtage, kiam la suno leviĝis, nia boato estas
enmaro almenaŭ dek mejlojn (16 kilometrojn) de la terbor-
do. La vento vigle blovis, kaj ni ĉiuj tre bezonis nutraĵon;
sed fine per la helpo de remiloj kaj veloj ni sendanĝere
reatingis la terbordon.
Kiam la Turko sciiĝis kiamaniere ni vojperdis, li diris,
ke de nun, kiam li velveturos, li prenos boat on, kiu enha-
vos ĉion, kion ni bezonus, se ni longatempe estus deten-
ataj surmare. Tial li farigis grandan kajuton en la longbo-
ato de sia ŝipo, kiel ankaŭ ĉambron por ni sklavoj. Unu
tagon, li min sendis, por ke mi ordigu la boaton pro tio, ke
li havas du amikojn, kiuj intencas veturi kun li por fiŝka-
pti. Sed kiam la tempo alvenis, ili ne veturas; tial li sendis
min, viron kaj knabon—kies nomo estas Zuro—por kap-
ti kelke da fiŝoj por la gastoj, kiuj esta s vespermanĝontaj
kun li.
Subite, eniris en mian kapon la ideo, ke nun estas bona
okazo, boate forkuri kaj liberiĝi. Tial mi tuj prenis tiom
da nutraĵo, kiom mi povas havigi, kaj mi diris al la viro,
ke estus tro malrespekte, manĝante la panon metitan en
la boaton por la Turko. Li diris, ke li pensas tiel same, tial
li alportis sakon da rizo kaj kelke da ruskoj (kukoj).
Dum la viro estis surtere, mi provizis iom da vino, pec-
egon da vakso, segilon, hakilon, fosilon, iom d a ŝnurego,
kaj ĉiuspecajn objektojn, kiuj eble estos utilaj al ni. Mi
sciis, kie troviĝas la vinkesto de la Turko, kaj mi ĝin metis
surboaton dum la viro estas surtere. Per alia ruzo, mi hav-
Danielo Defo 12 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
igis ĉion, kion mi bezonis. Mi diris al la knabo, “La pafiloj
de la Turko estas en la boato, sed ne troviĝas ia pafaĵo.
Ĉu vi pensas, ke vi povas havigi iom da ĝi? Vi scias kie ĝi
estas konservata, kaj eble ni volos pafi birdon aŭ du.” Li
do alportis kesto kaj saketon, kiuj enhavas ĉion, kion ni
eble bezonas por la pafiloj. Tiujn-ĉi mi metis surboaton ,
kaj poste velveturis por fiŝkapti.
La vento blovis de la no rdo, aŭ nordokcidento, tia
vento estis malbona por mi; ĉar, se ĝi estus de la sudo,
mi estus povinta velveturi al la terbordo de Hispanujo.
Tamen, de kiu ajn loko la vento blovos, mi estis decidinta
forkuri ka j lasi la ceterajn al ilia sorto. Mi do mallevis
miajn hokfadenojn kvazaŭ fiŝkapti, sed mi zorgis, ke mi
havu malbonan sukceson; kaj kiam la fiŝoj mordis, mi
ilin ne eltiris, ĉar mi deziris, ke la Maŭro ilin ne vidu. Mi
diris al li, “Tiu-ĉi loko estas nebona; ni ne kaptos fiŝojn
tie-ĉi; ni devas iom antaŭen iri.” Nu, la Maŭro pensis, ke
tion fari ne estos malbone. Li levis la velojn, kaj, ĉar la
direktilo estis en miaj manoj, mi elsendis la boaton unu
mejlon aŭ plu enmaron, kaj poste ĝin haltigis, kvazaŭ mi
intencas fiŝkapti.
Nun, mi pripensis, tiu-ĉi estas mia okazo liberiĝi; tial
mi transdonis la direktilon al la knabo, kaj tiam ekprenis
la Maŭron ĉirkaŭ la talio, kaj elĵetis lin el la boato.
Malsupren li falis! sed baldaŭ reaperis por ke, li povis
naĝi kvazaŭ anaso. Li diris, ke li volonte irus ĉirkaŭ la
mondo kun mi, se mi enprenus lin.
Iom timante ke li surrampos la boatflankon, kaj reen-
iĝos perforte, mi direktis mian pafilon sur lin, kaj d iris,
Danielo Defo 13 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
“Vi facile povas naĝi alteron se vi tion deziras; tial, ra-
pidiĝu tien; plie, se vi reen alproksimiĝos la boaton, vi
ricevos kuglon tra la kapo, ĉar, mi de nun intencas esti
libera viro.”
Tiam li eknaĝis, kaj sendube sendanĝere atingis la ter-
bordon, ĉar la maro estis tre trankvila.
Unue, mi intencis kunpreni la Maŭron kun mi, ka j
naĝigi Zuron alteron; sed la Maŭro ne estis viro pri kiu
mi povis konfidi.
Post kiam li foriĝis, mi diris al Zuro, “Se vi ĵuros, ke vi
estos fidela al mi, vi iam fariĝos grava viro; se vi ne ĵuros,
mi certe ankaŭ vin elĵetos el la boato.”
La knabo tiel dolĉe ridetis, kiam li ĵuris resti fidela al
mi, ke mi lin ne povis dubi en mia koro.
Dum ankoraŭ ni povis vidi la Maŭron (survoje alteren)
ni antaŭen iris enmaron, por ke li kaj tiuj, kiuj nin vi dis de
la terbordo, kredu ke ni iros al la influejo de la markolo,
ĉar neniu velveturis al la suda marbordo, ĉar tie loĝas
gento da homoj, kiuj laŭ sciigoj, mortigas kaj manĝas
siajn malamikojn.
Tiam mi direktis mian veturadon oriente, por ke ni
laŭlongiru la marbordon, kaj, havante favoron venton
kaj trankvilan maron, ni morgaŭtagmeze estis malapud
kaj preter la povo de la Turko.
Ankoraŭ, mi timis, ke mi estus kaptota de la Ma ŭroj;
tial mi ne volis iri surteron tage. Duonlume, ni direktis
nian boaton alteren, kaj atingis la enfluejon riveretan, de
kiu mi pensis, ni povos naĝi surteron, kaj tiam rigardi la
ĉirkaŭaĵojn. Sed kiam malheliĝis la lumo, ni aŭdis stran-
Danielo Defo 14 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
gajn sonojn, bojojn, kriegojn, gruntojn, bleka dojn. La
malfeliĉa knabo diris, ke li ne kuraĝas iri surteron antaŭ
la tagiĝo. “Nu,” mi diris, “ tiuoka ze, ni atendu, sed, tage,
povas vidi nin la ho moj, kiuj eble nin pli malhelpos ol
sovaĝaj bestoj.” “Tiam ni pafilos ilin,” ridante diris Zuro,
“kaj forkurigu ilin.”
Mi ĝojis vidi, ke la knabo montras tiom da gajeco, kaj
mi donis al li iom da pano kaj rizo. Tiunokte, ni silente
ripozis, sed ne longe dormis, ĉar, post kelke da horoj, iaj
grandegaj bestoj malsuprenvenis al la maro , por sin bani.
La malfeliĉa knabo ektremis de kapo al piedoj pro la vi-
daĵo. Unu el tiuj bestoj alproksimiĝis nian boaton, kaj,
kvankam estis tro mallume por ĝin bone vidi, ni aŭdis
ĝin blovi, kaj sciis, pro ĝia bruego, ke ĝi certe estas gran-
da. Fine, la bruto tiom alproksimiĝis la boaton, kiom la
longeco de du remiloj; tial mi pafis su r ĝin, kaj ĝi naĝis
alteren.
La blekegoj kaj kriegoj, kiujn faris bestoj kaj birdoj pro
la bruo de mia pafilo, ŝajne montris, ke ni faris malbonan
elekton por surterejo; sed, vole ne vole, ni devis iri surtere
por serĉi freŝan fonton, por ke ni povu pleni gi niajn bare-
lojn. Zuro diris, ke li eltrovus, ĉu la fontaj akvoj taŭgas
por trinki, se mi permesus al li preni unu el la botelegoj,
kaj, ke li ĝin reportos plenigitan se la akvo estas bona.
“Kial vi volas iri?” mi diris; “Kial mi ne estas ironta? Vi
povas resti en la boato.” Kontraŭe, Zuro diris, “Se la so-
vaĝuloj venos, ili min manĝu; sed vi forkuru.” Mi devis
ami la junulon pro la afabla parolado. “Nu,” m i diris, “Ni
ambaŭ iros, kaj se la sovaĝuloj venos, ni ilin mortigu; ja,
Danielo Defo 15 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ili ne manĝos aŭ vin aŭ min.”
Mi donis al Zuro iom da rumo el la kesto de la Turko
por reforti lin kaj ni iris surteron. La knabo ekiris kun
sia pafilo mejlon de la loko, kie ni surteriris, kaj li revenis
kun leporo, kiun li mortpafis, kaj kiun ni ĝoje kuiris kaj
manĝis; laŭ la bona novaĵo, kiun li raportis, li eltrovis
fonton, kaj ne vidis sovaĝulojn.
Mi divenis, ke la Promontoro de la Verdaj Insuloj ne
estas malproksime, ĉar mi vidis la supron de la Granda
Pinto, kiun kiel mi sciis, estas apud ili. Mia sola espero
estis, ke laŭlongirante la terbordon, ni trovos ŝipon, kiu
enŝipigos nin; kaj tiam, kaj ne antaŭ tiam, mi sentos kva-
zaŭ libera viro. Unuvorte, mi konfidis mian sorton al la
ŝanco; aŭ renkonti ian ŝipon aŭ morti.
Surteron ni ekvidis iujn homojn, kiuj staras kaj rigar-
das nin. Ili estis nigraj, kaj ne portis vestaĵon. Mi estus
irinta surteron al ili, sed Zuro,—kiu sciis plej bone—diris,
“Ne vi iru! Ne vi iru!” Tial mi direktis la boaton laŭteron,
por ke mi povu paroli kun ili, kaj ili longaspace iradis laŭ
ni. Mi ekvidis, ke unu havas lancon en mano.
Mi faris signojn, ke ili alportu iom da nutraĵo al mi, kaj
ili siaparte faris signojn, ke mi haltu mian boaton. Tial
mi demetis la supran parton de mia velo, kaj haltis, tiam
du el ili ekforkuris; kaj, duonhore revenis kun iom da
sekiĝita viando, kaj ia greno kiu kreskas en tiu parto de
la mondo. Tion-ĉi ni deziregis, sed ne sciis, kiel havigi
ĝin, ĉar ni ne kuraĝis iri surteron al ili, nek ili kuraĝis
alproksimiĝi al ni.
Fine, ili eltrovis peron sendanĝeran por ni ĉiuj. Alpor-
Danielo Defo 16 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
tante la nu traĵon al la marbordo, ili ĝin demetis kaj tre
fortirigis si mem dum ni ĝin prenis. Ni faris signojn por
montri nian dankon, ne havante ion alian, kion ni po-
vas doni al ili. Sed bonŝance, ni baldaŭ kaptis grandan
donacon por ili; ĉar du sova ĝaj bestoj de la sama speco,
pri kiu mi jam priparolis, venis plenĉase de la montetoj
al la maro.
Ili naĝis kvazaŭ ili venis por sportigi. Ĉiuj forkuris de il i
krom tiu, kiu portas la lancon. Unu el tiuj bestoj alprok-
simiĝis nian boaton; tial mi ĝin atendis kun mia pafilo;
kaj tuj kiam ĝi estis en pafspaco, mi ĝin pafis tra la kapo.
Dufoje ĝi subakviĝis kaj dufoje ĝi suprenleviĝis; kaj poste
ĝi naĝis alteren, kaj falis senviva. La viroj tiom timis pro
la pafilbruo, kiom ili antaŭe timis je la vidaĵo de la bestoj.
Sed kiam mi faris signojn por ke ili venu a l la marbordo,
ili tuj venis.
Ili rapidis al sia rabaĵo; ka j tordante ĉirkaŭ ĝi ŝnuregon,
ili ĝin sendanĝere eltiris surteron.
Ni nun lasis niajn sovaĝulojn kaj iradis dekdu tagojn
plu. La terbordo antaŭ ni etendis sin kv ar aŭ kvin mej-
lojn, (6.8 aŭ 8.3 kilome trojn) bekforme; kaj ni devis veturi
iom de la terbordo por atingi tiun terpinton, tiel ke n i
portempe ne vidis teron.
Mi konfidis la dir ekti lon al Zuro, kaj sidiĝis por pripensi
tion, kion estos plej bone nun fari; kiam subite mi aŭdis,
ke la knabo krias, “Ŝipon kun velo! ŝipon kun velo!” Li
ne montris multe da ĝojo j e la vidaĵo, opiniante, ke la ŝipo
venis por repreni lin; sed mi bone scias, laŭ la ŝajno, ke
ĝi ne estas iu el la ŝipoj de la Turko.
Danielo Defo 17 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Mi levis kiel eble plej multe da veloj por renkonti la
ŝipon ĝiavoje, kaj ordonis al Zuro, ke li ekpafu pafilon,
ĉar mi esperis, ke se tiuj, kiuj estas sur la ferdeko ne povus
aŭdi la sonon, ili vidus la fumigadon. Ili ja ĝin vidis, kaj
tuj demetis siajn velojn por ke ni povu atingi ilin, kaj
trihore, ni estis ĉe la ŝipflanko. La viroj parolis kun ni
per la franca lingvo, sed ni ne povis kompreni tion, kion
ili diras. Fine, Skoto surŝipe diris per mia lingvo, “Kiu vi
estas? De kien vi venas?” Mi diris al li iomvorte, kiel mi
liberiĝis de la Maŭroj.
Tiam, l a ŝipestro invitis min veni ŝipbordon, kaj enŝipis
min, Zuron kaj ĉiujn miajn posedaĵojn. Mi diris al li, ke
li havu ĉion, kion mi havas; sed li respondis, “Vi estas
rericevonta viajn posedaĵojn post kiam ni atingos teron,
ĉar mi por vi nur faris tion, kion por mi vi farus samstate.”
Li pagis al mi multan monon por mia boato, kaj diris,
ke mi ricevos egalan monon por Zuro, se mi lin fordonus.
Sed mi diris al li, ke liberiĝinte kun helpo de la knabo, mi
lin ne volas vendi. Li diris, ke estas juste kaj prave por
mi tiel senti, sed, se mi decidus fordoni Zuron, li estus
liberigota dujare. Tial, ĉar la sklavo deziris iri, mi nenial
diris ne. Trisemajne mi alvenis al Ĉiuj Sanktuloj Golfeto,
kaj nun mi estis liberulo.
Mi ricevis multan monon por ĉiujn miaj posedaĵoj, kaj
kun ĝi, mi iris surteron. Sed mi tute ne sciis, kion nun
fari. Fine mi renkontis viron, kies stato estas laŭ la mia,
kaj ni ambaŭ akiris pecon da tero, por ĝin prilabori. Mia
farmilaro, laŭ la lia, estis malgranda, sed ni produktigis
la farmojn sufiĉe por subteni nin, sed ne plu. Ni bezonis
Danielo Defo 18 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
helpon, kaj nun mi eksentis, ke mi eraris, ellasante la
knabon.
Mi tute ne ŝatis tiun manieron de vivo. Kion! mi pen-
sis, ĉu mi venis tian longan vojon por fari tion, kion mi
laŭbone povus fari hejme, kaj kun miaj parencoj ĉirkaŭ
mi? Kaj pligrandiĝis mia malĝojo, ĉar la bonamiko, kiu
min alŝipis tien-ĉi, intencas nune lasi tiun-ĉi terbordon.
Kiam mi estis knabo, kaj ekiris surmaron, mi metis en
la manojn de mia onklino, iom da mono pri kiu, mia bon-
amiko diris, ke mi bone fa rus, se mi ĝin elspezus pro mia
bieno. Tial, post kiam li revenis hejmon, li alsendis iom
da ĝi kontante, kaj la restaĵon kiel tukoj, ŝtofoj, lanaĵoj,
kaj similaĵoj, kiujn li aĉetis. Mia onklino tiam metis en
liajn manojn iom da livroj, kiel donaco al li, por montri
sian dankecon pro ĉio, kion li faris por mi; kaj per tiu
mono, li afable aĉetis sklavon por mi. Intertempe, mi jam
aĉetis sklavon, tial mi nun havas du, kaj ĉio prosperis
dum la sekvanta jaro.
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Parto II
S
ed baldaŭ miaj projektoj trograndiĝis laŭ miaj rime-
doj. Unu tagon alvenis kelke da viroj por peti min,
ke mi komandu sklavŝipon elsendotan de ili. Ili diris, ke
ili donos al mi parton en la sklavoj, kaj pagos la tutajn
elspezojn ŝarĝe. Tio estus bonaĵo por mi, se mi ne havus
bienojn kaj teron; sed nun, tian ŝanĝon fari, estus malsa-
ĝe kaj hazarde. Gajninte multe da mono, estis konsilinde
ke mi laŭe daŭrigu tri aŭ kvar jarojn plu. Nu, mi diris al
la viroj, ke mi tre volonte irus, se ili dume prizorgus mian
farmon, kion ili alpromesis.
Tial, mi faris mian testamenton, kaj bordiĝis tiun-ĉi
ŝipon je la oka datreveno de mia forlaso de Hull. Tiu-ĉi
sklavŝipo enhavis ses pafilegojn, dekdu virojn kaj unu
knabon. Ni kunprenis segilojn, ĉenojn, ludilojn, glob-
etojn, pecetojn de vitro, kaj tiajn komercaĵojn konvenajn
al la gusto de tiuj, kun kiuj ni intencis komenci.
Ni ne estis pli ol dekdu tagoj de la ekvatoro, kiam ven-
tego forpelis nin, ni ne sciis kien. Subite eksonis la krio
“Teron!” kaj la ŝipo alpuŝiĝis sur sablaĵon, en kiun ĝi mal-
leviĝis tiel profunde, ke ni ne povis ĝin liberigi. Fine, ni
eltrovis ke ni devas ĝin lasi, kaj atingi terbordon laŭeble.
Ekire, estis boaton sur ĝia posta parto, sed ni eltrovis, ke
ĝi estis deŝirita per la forto de la ondoj. Nur unu boateto
restis ĉe la ŝipflanko, tial ni enboatiĝis en ĝin. Tie ni ĉiuj
troviĝis, sur la malglata maro! La koro de ĉiu nun malf or-
tiĝis, vangoj paliĝis, kaj niaj okuloj malklariĝis; ĉar estas
nur unu espero, eltrovi ian golfeton, kaj iel atingi rifuĝ-
Danielo Defo 20 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ejon apudteran. Ni nun tute transdonis niajn animo jn al
Dio.
La maro pli kaj pli malglatiĝis kaj ĝia blanka ŝaŭmo
tordiĝis kaj bolis. Fine, la ondoj en sia furioza sporto dis-
rompiĝis kontraŭ la boatflanko, kaj ni ĉiuj elĵetiĝis.
Mi povis bone naĝi, sed la povo de la ondoj kaŭzis, ke
mi perdis mian spiron tro multe por tion fari. Fine, unu
granda ond o terenportis min, kaj lasis min sendanĝere,
kvankam konsumite pro timego. Mi starigis min sur pie-
doj, kaj penadis laŭeble surteriĝi, sed ĵus tiam, la kurbo
de ondego suprenleviĝis kvazaŭ monteto, kiun eviti, mi
tute ne havis sufiĉan forton, tial ĝi marenportis min. Mi
laŭeble penadis naĝi supraĵe, entenante mian spiron, por
tiun fari. La sekvanta ondo estis egale alta, kaj enfermis
min en sia vasto. Mi detenis miajn manojn ĉe mia flanko,
kaj tiam, mia kap o ekeliĝis de la ondoj. Tio d onis al mi
kuraĝon kaj spiradon, kaj baldaŭ miaj piedoj sentis teron.
Momente, mi staris ĝis la akvoj dekuris de mi, kaj ti-
am, mi naĝis laŭforte alteren; sed la ondoj min rekaptis,
kaj dufoje plu ili min marenportis, kaj dufoje plu min
terenportis. Mi pensis, ke la lasta ondo mortigos min, ĉar
ĝi puŝis min sur ŝtonegon tiaforte, ke mi falis en ian sve-
non, kio, dankon al Dio, ne longe daŭris. Fine, ĝojege, mi
atingis la krutegaĵon apud la terbordo, kie mi trovis ian
herbon preter la atingo de la maro. Tie mi sidigis min, fine
sendanĝere surtere.
Mi nur povis ekkrii per la vortoj de la psalmo, “Tiuj,
kiuj veturas surmaron en ŝipoj vidas la faraĵojn de la Sin-
joro en la profundaĵo. Ĉar, per Lia ordo no la ventegoj
Danielo Defo 21 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
leviĝas, la ventoj blovas kaj levas la ondojn; tiam, ili supre-
niras al l a ĉielo; de tien, ili malsupreniras al la profundaĵo.
Mia animo malfortiĝas, mi ŝanceliĝas tien kaj reen, kaj
mi ne scias tion, kion fari, tiam la Sinjoro elkondukas
min el ĉiuj miaj mizeroj.”
Mi tiom ĝojiĝas, ke ĉio, kion mi povis fari, estis iri tien
kaj reen sur la terbordo, jen levi miajn manojn, jen ilin
faldi sur la brusto kaj danki Dion por ĉio, kion li faris por
mi, kvankam la ceteraj ŝipanoj pereis. Ĉiuj krom mi pereis,
kaj mi estas sendanĝera! Mi nun rigardis la ĉirkaŭaĵon
por eltrovi, kian lokon mi estis ĵetita, simile al birdo en
ventego. Tiam ĉia ĝojo, kiun mi antaŭe sentis, forlasis
min; ĉar mi estis malseka kaj malvarma kaj havis nenian
sekan vestaĵon por revestigi min, nenion por nu tri, kaj
nenian amikon por helpi min.
Estis tie-ĉi sovaĝaj bestoj, sed mi ne ha vis pafilon, per
kiu mi povis pafi ilin aŭ savi min de iliaj makzeloj. Mi
nur havis tranĉilon kaj pipon.
Nun mallumiĝis; kaj kien mi iros por pasigi la nokton?
Mi pensis, ke la supro de ia alta arbo estos bona rifuĝejo
kontraŭ danĝero; kaj tie mi povas sidi kaj pripensi pri la
monto, ĉar mi sentis nenian esperon de vivado. Nu, mi
iris al mia arbo kaj faris ian neston por dormejo. Tiam,
mi tranĉis bastonon por forpeli la sovaĝajn bestojn se iuj
venos, kaj ekdormis kvazaŭ la branĉnesto estis lanuglito.
Estas hela taglumo, kiam mi vekiĝis, ankaŭ la ĉielo
estas klara, kaj la maro trankvila. Sed mi observis tra la
arbsupro, ke no kte, la ŝipo lasis la sablaĵon, kaj kuŝas
mejlon (1.7 kilometrojn) de mi kaj la boato estas surtere
Danielo Defo 22 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
du mejloj dekstre. Mi iom laŭlongiris la terbordon por
atingi la boaton, sed Golfeto de la maro larĝa unu mejlo
min detenis de ĝi. Tagmeze, la forfluo tiom forkuris, ke
mi povis alproksimiĝi la ŝipon; ka j mi eltrovis, ke se ni
restadus ŝipbordon, ĉiu nun estus bone.
Tiupense, mi ploris; ja , mi ne povis alie fari; sed, ĉar
tio ne helpos ion, mi pripensis ke estos plej bone por
mi naĝi al la ŝipo. Mi rapide senvestigis, mi saltis en la
maron, kaj naĝis al la ŝipruino. Sed kiamaniere mi suriĝos
la ferdekon? Naĝante ĉirka ŭ la ŝipo, mi ekvidis pecon
da ŝnurego pendante tiel malalten ĝiaflanke, ke unue la
ondoj kaŝis ĝin. Per helpo de la ŝnurego mi surŝipiĝis.
Mi trovis fendon en la malsupro de la ŝipo. Vi povas
esti certa, ke mia unua penso estis serĉi por nutraĵo, kaj mi
baldaŭ iris al la panujo, kaj mi maĉis panon dum mi i ris
tien kaj reen, ĉar mi ne havis tempon por perdi. Troviĝis
tie ankaŭ iom da rumo, de kiu mi prenis sufiĉan trinkon
kaj tio refortis min. Kion mi plej multe bezonis, estis boato
por terenporti la posedaĵon. Sed vaniĝis por deziri tion,
kion mi ne povis havigi; nu, ĉar en la ŝipo troviĝis kelke
da ekstraj velstangoj, tri aŭ kvar grandaj traboj el ligno,
kaj unu ekstra masto aŭ du, mi komencis fari floson.
Mi metis kvar stangojn flanko ĉe flanko, ka j laŭlarĝe,
surmetis sur ilin mallongajn pecetojn de tabulo por forti-
kigi mian floson. Kvankam la tabuloj povis elporti mian
pezon, ili estis tro maldikaj por elporti multe da mia ŝar-
ĝo. Tial mi prenis segilon, kiu estas en la ŝipo, kaj segis
maston en tri longaĵojn, kaj ili multe fortikigis la floson.
Mi trovis iom da pano kaj rizo, holandan fromaĝon, kaj
Danielo Defo 23 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
iom da sekigita kapraĵo. Ekire, estis iom da tritiko, sed la
ratoj ĝin eltrovis, kaj neniom restis.
Mia sekvanta tasko estis, ke mi ŝirmu miajn posedaĵojn
kontraŭ la ŝprucado de la maro; ne postulis multe da tem-
po por tion fari, ĉar, estis surŝipe tri kestoj sufiĉe grandaj
por enhavigi ĉion, kaj ilin mi metis surfloson. La enfluo
forportis mian veston kaj ĉemizon, kiujn mi nelonge lasis
surtere; sed estis kelke da novaj vestaĵoj en la ŝipo.
“Vidu! jen kaptaĵo!” mi diris laŭte (kvankam neniu
ĉeestis por aŭdi min); “nun mi ne malnutriĝos!” ĉar mi
trovis kvar grandajn pafilojn. Sed kiamaniere mi surter-
igos mian floson? Mi ne havas velon, nek remilojn; kaj
ekvento kaŭzos degliti ĉ iun mian posedaĵon. Tamen, estis
tri aferoj, pri kiuj mi ĝojis—trankvila maro, altera fluo,
kaj venteto por blovi min alteren.
Bonŝance, mi trovis kelkajn remilojn en parto de la
ŝipo ĝisnune neserĉita. Per ili mi ekveturis alteren, kaj du-
onmejle, mia floso bone surnaĝis; sed baldaŭ mi eltrovis,
ke ĝi surnaĝis flanken. Fine mi vidis rivereton, kaj per
iom da laboro mi direktis mian floson en ĝin; kaj nun, la
terbordo estis tiel proksima, ke mi sentis, ke mia remilo
tuŝas fundon.
Tie-ĉi, mi preskaŭ perdis mian ŝarĝon, ĉar la terbordo
estis sur deklivo, tiel ke ne estis loko por surteri ĝi, escepte
ke unu parto de la floso kuŝas tiel alte, kaj la alia parto
tiel malalte, ke ĉiuj miaj aĵoj defalus. Estis necese, ke mi
atendu la enfluon. Tiam, kiam la maro profundiĝis unu
futo plu, mi puŝegis la floson sur ebenan pecon da tero,
por ĝin alligi tie ŝnurege, kaj enpuŝis miajn du remilojn en
Danielo Defo 24 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
la sablon, unu ĉiuflanke de la floso. Tiel mi ĝin lasis kuŝi
atendante la forfluon; tiam, ĝi kun ĝia ŝarĝo sidis b one
surteron.
Mi ekvidis, ke estas birdoj sur la insulo, kaj mi mortpa-
fis unu. Mia pafilpafo sendube estis la unua, kiu aŭdiĝas
tie post la kremondo; ĉar, ĝiasone tutaj birdaroj forflugis
de ĉiu parto de la arbaro kun laŭtaj krioj. Forme, la beko
de tiu, kiun mi pafis, estis simile al akcipitro, sed ungegoj
senlonge.
Mi nun revenis al mia floso por elflosigi miajn provi-
zaĵojn, kiu okupis min tagrestaĵe. Mi ne sciis kion fari
nokte, nek kie trovi taŭgan lokon, por meti miajn proviz-
aĵojn. Mi ne ŝatis kuŝiĝi sur la teron, pro timo je sovaĝaj
bestoj, kiel ankaŭ je serpentoj, sed ne ekzistis kaŭzon por
timo, kiel mi poste eltrovis. Laŭeble, mi me tis la kestojn
kaj tabulojn ĉirkaŭ mi, kiu faris ian budon, pornokte.
Ĉar estis multe da provizoj en la ŝipo, kiu eble estos
utilaj al mi, mi bone pensis ilin tuj surterigi; sciante, ke la
unua ventego disrompos la ŝipruinon. Tial mi veturis al
la ŝipo kaj zorgis ke mi ne ree troŝarĝu mian floson.
Unue, mi serĉis la ilkeston, kaj trovis kelke da sakoj da
najloj, najlegojn, segilojn, tranĉilojn kaj tiajn objektojn,
sed inter ĉio, kion mi trovis, la plej bona estis ŝtono per
kiu mi povis a k rigi miajn ilojn. Estis tie du aŭ tri botel-
egojn, kelke da sakegoj da pafaĵoj, kaj volvo da plumbo;
sed mi ne havis la forton por suprenlevi la plumbo al la
ŝipflanko por ke mi ĝin ŝarĝu sur mian floson. Estis tie
ankaŭ kelke da ekstraj veloj, kiujn mi terenportis.
Mi iom timis, ke sovaĝaj bestoj, se ne homoj, eble for-
Danielo Defo 25 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
portos miajn provizojn; sed revenante, mi trovis ilin sen-
difektaj, kaj ke neniu estis veninta tien krom sovaĝkato,
kiu sidis sur unu kesto. Alvenante, mi celis mian pafilon
sur ĝin, sed tio ne ekscitis ĝin, ĉar ĝi ne sciis tion, kiu es-
tas pafilo. Ĝi nur manĝis pecon da sekigita kapraĵo, kaj
foriris.
Havante nun do ŝarĝojn da aĵoj, mi faris tendon per la
veloj de la ŝipo por konservi ilin, kaj tranĉis la stangojn
necesajn por ĝi en la arbaro. Mi nun elprenis ĉion el la
bareloj kaj kestoj, kaj amasigis la barelojn ĉirkaŭ la tendo
por ĝin fortigi; kaj tion farinte, mi fermis la enirejon per
tabuloj, ordigis liton (alportata de la ŝipo) sur la tero, metis
du pafilojn apud mia kapo, kaj unuafoje kuŝiĝis en lito.
Mi dormis la tutan nokton, ĉar mi tre bezonis ripozon.
Morgaŭtage, mi malĝojis en mia koro, ĉar mi sentis ti-
an enuon esti disigita de la cetera mondo! Mi ne deziregis
laboron: sed mi ne povis pripensi longan tempon pri m ia
malĝoja sorto, ĉar estis tro multe da laboro por mi. Ĉiuta-
ge mi eliris al la ŝi pruino por alporti pli da objektoj; kaj mi
tiom alportis, kiom la floso povis elporti. Unu tagon, mi
ŝarĝis la floson per tro peza ŝarĝo, kiu kaŭzis unu flankon
malleviĝi, tiel ke la enhavo elĵetiĝis en la maron; sed mi
ne ploris pro tio, ĉar la plej multa parto de la ŝarĝo estis
ŝnuregoj, kiuj ne estus tre utilaj al mi.
Tiamaniere, mi pasigis la dekdu tagojn, sur la insulo,
kaj mi surterigis ĉion, kiun unu paro de manoj eble povis
levi; kvankam, se la maro estus trankvila, mi eble estus
povinta surterigi la tutan ŝipŝarĝon, pecon post pecon.
Kiam mi naĝis la lastan fojon al la ŝipruino, la vento
Danielo Defo 26 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
blovis tiel severege ke mi decidis iri la sekvantan fojon laŭ
forfluo. Mi trovis iom da teo kaj kelke da ormoneroj; sed
rilate al la oro, ĝi ridigis min, kiam mi ĝin rigardis. “Ho
senutilaĵo!” mi diris, “vi ne povas utili ion al mi! Mi vin
ne zorgas savi. Restu, kie vi kuŝas, ĝis la ŝi po pereos; tiam,
pereu vi kune kun ĝi.”
Tamen, mi pripensis, ke estos egalbone por mi kunpreni
ĝin; tial mi ĝin metis en pecon de velo, kaj ĝin ĵetis sur
la ferdekon, por ke mi ĝin metu sur la floson. Baldaŭ la
vento blovis de la marbordo, tial estis necese, ke mi nun
rapide renaĝu; ĉar mi sciis, ke je la turniĝo de la fluo mi
trovus malfacilaĵon por atingi la terbordon. Sed, spite la
ventego, mi sendanĝere atingis mian budon. Tagiĝe, mi
elpuŝis mian kapon el la budo okulĵetis almaren, kiam,
jen, tie ne estis ŝipo! La ŝanĝaĵo, kaj perdo de tia ŝipamiko
min tute malĝojis. Sed, mi ĝojis pensi, ke mi surterigis
ĉion, kio povas esti utila por mi. Mi nun devis serĉi ion
lokon kie mi povis fari mian loĝejon. Duonvoje supren la
monteto estis ebenaĵeto, longa kvar aŭ kvin dudekojn da
futoj (24 aŭ 30 metroj), kaj larĝa d uoble, kaj ĉar ĝi havis
bonvidon almare, mi pensis, ke ĝi estos bonloko por mia
domo.
Unue, mi fosis fosaĵon ĉirkaŭ spaco, kiu enhavis dekdu
jardojn (10 metrojn), kaj en ĝin mi enbatis du vicojn da
fostoj, tiel firme kiel palisoj kaj alte kvin kaj duonon da
futoj. Mi firme kunligis la fostojn per pecetoj da ŝnurego,
kaj starigis sur ilin pintitajn bastonetojn, najlforme. Tio
fariĝis tiel fortika palisaro, ke nek homo nek bestoj povis
eniri.
Danielo Defo 27 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
La pordo de mia domo estis ĉe la supro, kaj estis necese,
ke mi suprenrampu al ĝi per ŝtupetaro, kiun mi enprenis
kun mi, tiel ke neniu alia povu supreniri samamaniere.
Apud la postflanko de la domo staris alto ŝtonaĵo, en ki-
un mi faris kavernon, kaj metis la teron elfositan, ĉirkaŭ
mian domon, alte duonmetre. Mi devis eli ri unufoje ĉi uta-
ge por serĉi nutraĵon. Unufoje, mi ekvidis kelke da kaproj,
sed ili estis tro timemaj kaj rapidpiedaj por permesi min
alproksimiĝi ilin.
Fine, mi embuskis ilin apud iliaj nestoj. Min ekvidante
en la valo, kaj ili sur altaĵo, ili forkuris timege, sed ili
estante en la valo, kaj mi sur altaĵo, ili ne rigardis min.
La kaprino, kiun mi mortpafis, havas idon si afl anke, kaj
kiam la kaprino falis, la ido staris ĝis mi dorse forprenis
la kaprinon kaj tiam, la ido kuris miaflanke. Mi demetis
la kaprinon kaj portis la idon hejmon por ĝin dorlotigi;
sed estante tro juna por nutriĝi mi devis ĝin mortigi.
Mi pensis unue, ke mi perdos ĉian tempkalkulon pro
la manko de plumo kaj inko; tial, mi starigis altan foston
krucforme, sur kiun mi entranĉis la jenajn vortojn: “Mi
alvenis Junio 8a 165 9.” Mi ĉiutage faris unu entranĉon,
kaj tion mi daŭrigis fari ĝis la lasta logo.
Ĝisnune, mi ne diris vo rton pri miaj kvar karuloj, ki-
uj estis du katoj, hundo kaj birdo. Vi povis imag i, kiom
mi ŝatis ilin, ĉar ili estis la solaj amikoj lasitaj al mi. Mi
alportis la hundon kaj du katojn de la ŝipo. La hundo
konstante alportis objektojn al mi, kaj per ĝia bojo, blek-
eto, murmuro, kaj sporto, preskaŭ sed netute parolis kun
mi.
Danielo Defo 28 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Se mi nur povus havi iun apud mi, por ke mi tiun mal-
laŭdu, aŭ tiu min mallaŭdu, kia plezuro tio estus! Alport-
inte inkon de la ŝipo, mi ĉiutage skribis skizon pro tio, kio
okazis, ne tiom por la venontoj, kiuj eble ĝin legos (post
kiam mi estos mortinta, kaj foririnta), kiom por liberigi
min d e miaj propraj pensoj, kaj fortiri min de la nuna
timo, kiu la tutan tagon restadis en mia koro ĝis mia kapo
doloras pro ĝia pezo.
Mi estis malapud la vojkuro de ŝipoj; kaj, ho! kia enuigo
esti ĵetita sur tiun-ĉi solecejon sen iu por ami min, por
ridigi min, por plorigi min, por pripensi min. Estis enuige
vagi, tagon post tagon, de la arbaro al la marbordo, kaj
de la marbordo reen al la arbaro, kaj dume ĉiam okupi
min per miaj propraj pensoj.
Tiom, pri la malĝoja ŝajno de mia stato; sed simile al
la plimulto da aferoj ĝi havis luman flankon tiel same
kiel malluman. Ĉar tie-ĉi mi estis sendanĝere sur tero,
kontraŭe la ceteraj de la ŝipanaro estis perdintaj. Nu, pri-
pensis mi, Dio, kiu regas mian la sorton, kaj kondukas
min per Sia mano, nun povas min savi de tiu-ĉi stato, aŭ
alsendi iun por apudesti ĉe mi. Mi ja estas ĵetita sur kru-
dan kaj dezertan parton de la terglobo, sed ne troviĝas
sur ĝi sovaĝaj bestoj por mortigi aŭ vundi min. Dio sendis
la ŝipon tiel apud mi, ke mi povis havigi ĉion, kion mi
bezonos por la restaĵo de miaj tagoj. Estu la vivo, kia ĝi
estos, tre multe estas, pro kio mi devas danki al Dio. Kaj
mi baldaŭ forlasis ĉiujn malĝojajn pensojn, kaj eĉ ne plu
rigardis pro velŝipo.
Miaj posedaĵoj el la ŝipruino jam kuŝis en la kaverno
Danielo Defo 29 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
dek monatojn, kaj estas nun tempo por ordigi ilin, ĉar ili
plenigis la tutan spacon, kaj ne lasis al mi ion enloĝejon;
tial mi pligrandigis mian kaverneton, elfosante ĝin pli
malantaŭen en la sablan ŝtonegon. Poste mi etendis ĝian
enirejon ĝis la palisaro, kaj tiamaniere faris postvojon
al mia domo. Tion farinte, mi fiksis bretaron ĉiuflanke,
por enteni miajn posedaĵojn, kio kaŭzis mian kavernon
prezenti ŝajnon kvazaŭ magazeno plena je komercaĵoj.
Por fabriki la bretarojn mi dehakis arbon, kaj ellaboris
ĝin per segilo, hakilo, rabotilo, kaj kelke de aliaj iloj.
Tiam mi faris seĝon kaj skribtablon. Mi frumatene lev-
iĝis kaj laboris ĝis tagmezo. Manĝinte mian manĝon, mi
foriris kun mia pafilo. Reveninte, mi laboris ĝis la suno
malleviĝis, kaj fine mi m in kuŝigis. Mi okupis mi n pli ol se-
majno aliformante kaj pligrandante mian kav ernon, sed
mi ĝin faris multe tro grande; ĉar, iomtempe, la te ro defalis
de la tegmento kaj se mi enestus, kiam tio okazis, mi estus
perdinta mian vivon. Mi nun devis starigi fostojn en mia
kaverno kun tabuloj trans iliaj suproj farante tegmen ton
el ligno.
Iam foririnte kun mia pafilo, mi mortpafis sovaĝkaton,
el kies felo mi faris ĉapon; kaj mi trovis kelke da birdoj el
la gento kolomba, kiuj faris siajn nestojn en la fendetoj
de la ŝtonegoj.
Mi devis kuŝiĝi malhelige ĝis mi faris lampon, per ka-
prograso metita en argilujon, kaj peceto da kanabo kiel
meĉo, farante bonan lumon. Trovinte uzon por la sako
enhavinta la nutraĵon kortbirdaran surŝipe, mi elĵetis la
ŝelojn. Estis ĝuste kiam falas la pluvegoj, kaj kelkmonate,
Danielo Defo 30 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
elkreskis trunketoj da rizo, tritiko kaj sekalo. Tempe, la
greno maturiĝis kaj mi ĝin konservis kaj zorge semis ĉiu-
jare; sed mi ne povis fanfaroni pri rikolto de tritiko ĝis
post tri jaroj, kiel baldaŭ estos montrata.
Nesonĝita afero nun okazis sur la insulo kiu timegis
min. Jen, la tero tremegadis, kiu deĵetis teron de la ŝtonaĵo
kun laŭta krako—ree okazis tremo—kaj nun tero defalis
de la tegmento de mia kaverno. La maro ne vidiĝis kiel
antaŭe, ĉar la tremoj tie estis tiel fortegaj kiel sur la tero.
La movado de la tero malsanigis min, kaj estis bruo kaj
kriego ĉirkaŭ mi.
Triafoje tia tremo okazis; kaj kiam ĝi pasiĝis, mi sidis
senmove sur la tero nesciante kion fari. Tiam la nuboj
malklariĝis, la vento leviĝis, arboj elradikiĝis, la maro
ŝaŭmamasiĝis, kaj granda parto de la insulo ruiniĝis per
la ventego. Mi pensis, ke la mondo finiĝas. Trihore, ĉio
trankviliĝis, sed pluvo falis tiun tutan nokton kaj grandan
parton de la sekvanta tago. Kvankam tute lacigita, mi nun
devis movi miajn aĵojn al sendanĝera loko.
Mi sciis, ke mi ja bezonos ilojn, kaj estos necese, ke mi
akrigu ilin sur la ŝtono, ĉar ili estis malakraj kaj eluzitaj.
Sed, ĉar du manoj estas necesaj por surteni la ilon, mi
ne po vis turni la ŝtonon; tial mi faris radon per kiu mi
povis ĝin turni piede. Tio ne estis facila tasko, sed fine mi
elfarigis ĝin.
Kelkatage, la pluvo faladis kaj malvarma tremfrosto
min venkis; baldaŭ mi malsaniĝis. Mi havis dolorojn en
mia kapo, nokte mi ne povis dormi, kaj miaj pensoj estis
malkvietaj kaj strangaj. Jen mi ektremis pro malvarmo,
Danielo Defo 31 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
kaj jen pro varmego kun svensvetoj, po seshore. Malsan-
ante, mi devis foriri kun mia pafilo por havigi nutraĵon.
Mi mortpafis kapron, sed estis malfacila tasko ĝin alporti
domon, kaj pli multe, ĝin kuiri.
Mi pasis la sekvantan tagon lite, kaj sentis duonmorte
pro soifo; ja, mi estis tro malforta por leviĝi, por trinki.
Mi kuŝis kaj ploris, trahore kriis infane: “Sinjoro, rigardu
min! Sinjoro, rigardu min!”
Fine, la atako finiĝis, kaj mi ekdormis kaj ne vekiĝis ĝis
tagiĝo. Mi sonĝis, ke mi kuŝas sur la tero, kaj ke mi ekvidas
viron; malsuprenirante de granda nigra nubo flamlume.
Kiam li staris surt ere , ĝi ektremis same kiel antaŭ kelke da
tagoj; kaj tuta mondo ŝajnas plenfajre. Li alproksimiĝis
kaj diris al mi. “Ĉar mi ekvidas, ke en ĉiuj-ĉi malĝojoj vi
ne preĝis, vi devis morti.” Tiam mi vekiĝis, kaj eltrovis,
ke ĝi estis sonĝo. Malforta kaj maltrankvila, mi timis la
tutan tagon, ke mia atako reokazos.
Tro malsana por foriri kun mia pafilo, mi sidis sur la
marbordo por mediti, kaj miaj pensoj kuris jene: “Kio
estas la maro, kio estas ĉirkaŭ mi? Ne povis esti dubo, ke
la mano, kiu ĝin kreis, ankaŭ kreis la aeron, la teron, la
ĉielon. Kaj kiu estas tiu? Estas Dio, kiu faris ĉi on. Nu, tial,
se Dio faris ĉion, devis esti Li, kiu regas ĉion; kaj se tiel,
nenio en la tuta vico da Liaj faraĵoj povas ok azi, pri kiuj
Li ne scias. Tial Dio scias kiel malsana kaj malĝoja mi
estas, kaj Li volas, ke mi estu tie-ĉi. Kial? Dio.
Tiam ia voĉo ŝajne diris: “Ĉu vi demandis, kial Dio
faras tion al vi? Demandu, kial vi ne estis mortpafita de la
Maŭroj, kiuj surŝipiĝis, kaj prenis la vivon de viaj kunuloj.
Danielo Defo 32 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Demandu, kial vi ne estis disŝirita de la sovaĝaj bestoj
ĉe la marbordo. Demandu, kial vi ne malleviĝis en la
profundan maron kune kun la ceteraj ŝipanoj, anstataŭ
ol bone atingi la insulon.
Tiam profundo dormo venkis min, kaj vekiĝante estis
sendube la triahoro morgaŭtage, laŭ la sunradioj; ja, eble
estis pli malfrua tago ĉar mi opinias, ke tiu certe estis
la tago, kiun mi ne markis sur mia fosto, ĉar, poste, mi
eltrovis mankon da unu entranĉo.
Mi nun prenis de mia magazeno la Libron de la Dia
Vorto, kiun mi jam alportis el la ŝipruino kaj ĝisnune mi
ne legis eĉ unu paĝon. Miaj okuloj falis sur kvar vortojn,
ŝajnante enmetite por mia tiama konsolo; tiel bone ili
fortigis miajn esperojn, kaj tuŝis la veran fonton de mia
timo. Estis la jenaj: “Mi vi ne forlasos.” Ili loĝas en mia
koro ĝisnune. Mi mallevis la libron por preĝi. Mia krio
estis, “Dio mia, min helpu ami kaj lerni Viajn vojojn.”
Estis la unua fojo kiam mi sentis ke Dio estas proksima
kaj aŭdas min, Koncerne mia enua vivo, ĝi ne estis pri-
pensinda; ĉar nun nova forto eniris en min, kaj ŝanĝigis
miajn ĉagrenojn kaj ĝojojn.
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Parto III
M
i jam estis dekdu monatojn sur la insulo, kaj mi
pripensis, ke estas tempo por mi ĝin esplori por
ke mi traserĉu ĝiajn arboretojn, fontojn, kaj riveretojn.
Tial mi ekiris kaj returnante alportis kun mi limetojn
(malacidajn citronojn) kaj bonegajn vinberojn, grandajn
kaj maturajn. Mi pendigis la vinberojn en la sunbrilo,
por ke ili sekiĝu, kaj post kelke da tagoj, mi alportis ilin
domon, por estonta provizo. La valeto, sur kies deklivoj
ili kreskis, estas malvarmeta ka j verda, kaj tra ĝi kuras
klara rivereto, kiu donas al la loko tian grandan ĉarmon,
ke mi deziris loĝi tie.
Sed ne estas elvido sur la maron de tiu-ĉi valeto; kon-
traŭe, miaflanke de la insulo ŝipoj ne povus alproksimiĝi,
kiujn mi ne vidus de mia domo; tamen, la verdaj molaj
deklivoj ŝajnis tiel dolĉaj kaj freŝaj, ke mi tie pasigis multe
da mia tempo.
La unua el la tri jaroj, dum kiuj mi kulturis grenon, mi
ĝin dissemis tro malfrue; la dua jaro, ĝi difektiĝis pro la
senpluveco; sed la tria jaro, la greno bone elkreskis.
Mi eltrovis, ke la leporoj nokte kaj tage loĝis inter ĝi,
kontraŭ kio estas nenia helpo krom planti densan plekt-
barilon ĉirkaŭ ĝi; kaj tion fari, okupis min pli ol tri se-
majnojn. Mi mortpafis la leporojn tage, kaj mallumiĝe,
ĉene mi alligis la hundon al la pordego, por boji la tutan
nokton.
Tempete, la greno elkreskis, kaj fine maturiĝis; sed, same
kiel antaŭe la leporoj difektis ĝin en la trunketoj, nun la
Danielo Defo 34 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
birdoj manĝis ĝin en la spikoj. Je mia pafilbruo, aroj da
ili sup renflu gis; kaj mi komprenis, ke nenia greno estus
lasota; tial mi decidis algardi nokte kaj tage. Mi kaŝiĝis
apud la plektbarilo kaj povis vidi, ke la birdoj sidas su r
la arboj, kaj observas, poste malsupreniras unu post alia,
kiel antaŭe.
Nun ĉiu grajnero da tritiko ŝajnis kvazaŭ bulketo da
pano. Sed por forigi tiujn-ĉi birdojn, mia proceduro estis
la jena: mi mortpafis tri, kaj pendigis ilin kiel ŝtelistojn
por timigi ĉiujn, kiuj venos pro la greno; kaj de tiam, tiel
longe kiel la mortigitoj pendis tie, ne alproksimiĝis birdo.
Post kiam la greno maturiĝis, mi faris falĉilon el glavo el
la ŝipo, kaj havigis mian rikolton.
Malmulto el ni pripensas la koston je kiu bulko estas
farata. Kompreneble ne troviĝis tie-ĉi plugilo por turni la
teron, nek fosilo por ĝin fosi; tial mi faris unu el ligno; sed
tiu baldaŭ eluzitiĝis kaj pro manko de rastilo mi uzis bran-
ĉon de arbo. Alportinte hejmen la grenon, mi devas draŝi,
senrubigi kaj konservi ĝin. Nun mi bezonas muelilon por
mueli ĝin, kribrilon por kribri ĝin, kaj fermentilon por
fermenti ĝin, por fari panon el ĝi.
Kvankam mi ne havis ilojn, mi faris panon, kaj neniu
povas diri, ke mi ĝin ne perlaboris per la ŝvito de mia frun-
to. Kiam la pluvo endomadis min, mi havis sportegon
instruante mian karulan birdon Polo kiel paroli; sed ho!
tiel muta estis ĉio ĉirkaŭ mi, ke mia propra voĉo ektrem-
igis min.
Nun mi bezonas havigi botelegojn, potojn, kaj telerojn;
sed mi ne sciis, kiel ilin fari. Fine, mi eliris por serĉi argi-
Danielo Defo 35 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
lon, kaj tion trovis preskaŭ mejlo de mia domo; ja estis
ridinda rigardi la strangajn formojn, kiujn mi faris el ĝi.
Ĉar, kelkaj el miaj botelegoj kaj potoj estis tro malfortikaj
por elporti sian propran pezon, kaj il i disfa li s eksteren kaj
internen, ĉiumaniere; kaj aliaj, metitaj en la sunradiojn
por bakiĝi, fendiĝis pro la varmego de la radioj. Vi povas
diveni, kia estis mia ĝojo, kiam mi fine faris poton, kiu el-
tenis la varmegecon fajran, tiel ke mi povis boli viandon
por buljono.
Nun mi devas fari kribrilon por senrubigi la grenon.
Mi ne povas uzi kaprajn harojn, ĉar mi povas nek plekti
nek ŝpini, tial dujare mi kontentigis min per ma ldika peco
da ŝtofo, alpo rtita de la ŝipo. Sed, pisti la grenon ŝtone,
mi trovis esti la plej malfacila laboro el ĉiuj. Por baki la
panon, mi bruligis lignon ĝis cindroj, kiujn mi tuj metis
sur la fajrujon por ĝin varmegigi, kaj poste la bulkojn por
baki kaj tiamaniere, faris panon.
Nun mi konsideras la ŝipbo aton kiu kuŝas sur la sabla
altaĵo, kien ĝi puŝeĝis per la sama ventego, kiu min ankaŭ
ĵetis surteron. La boato kuŝis havante la kilon ĉielen, tiel
ke mi devis fosi la sablon for de ĝi, kaj ĝin turni stangpere.
Tion farinte, mi trovis vane, ne havan te la forton por
ĝin surmarigi. Tial ĉio, kion mi povas fari, estis konstrui
malpli grandan boaton el ia arbo; kaj mi eltrovis unu, kiu
ĝuste taŭgas por tiun fari, kaj kiu kreskis ne malproksime
de la marbordo; sed simile al la ŝipboaton, tiun mi ne
povis movi.
Kion fari? Mi nun ebenigis kaj glatigis la tutspacon
de la boato ĝis la maro, por ke la boato glitiĝu maren;
Danielo Defo 36 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
sed tiu plano ne sukcesis; mi decidis provi alian planon;
nome, elfosi fosaĵon por konduki la maron al la boato.
Tamen, por ti on fari, estus necese , ke mi fosu tian grandan
profundon, ke la laboro okupus unu viron kelke da jaroj.
Kaj tro malfrue mi trovis, ne estas saĝe ellabori projekton
antaŭ ol mi unue pripensis la penadon kaj koston.
“Nu do,” mi pensi s, “mi devas forlasi la boaton, kaj tial
miajn tutajn esperojn pri lasi tiun-ĉi insulon. Sed estas
dece, ke mi ankaŭ pripensu jene: Mi estas sinjoro de la
tuta insulo, efektive reĝo. Mi havas lignon per kiu mi
povas konstrui ŝiparon, kaj vinberojn, se ne grenon, por
ĝin ŝarĝi, kvankam mia tuta riĉeco estas nur kelke da
ormoneroj.” Por ili mi ne havas ian uzon, kaj v olonte
estus donanta ilin por kvaronbuŝelo da pizoj kaj iom da
inko; la lastnomitan mi pleje bezonis. Sed estas pl ej bone
pripensi pli multe pri tio, kion mi havas, ol pri tio, kion
mi ne havas.
Denove, mi provas konstrui boaton, sed mi nun decidis,
ke ĝi havu maston; ĉar ŝipveloj estos tre utilaj. Mi faris
ferdekon je la antaŭa kaj je la posta parto por deteni la
maran ŝaŭmon, keston por nutraĵo, kaj por mia pafilo
apogilon kun kovrilo, por ĝin ŝirmi kontraŭ la malsekeco.
Pli bone ol ĉio mi povis surmarigi tiun-ĉi boaton.
Unue, mi krozadis sur rivereto, sed baldaŭ mi kuraĝ-
iĝis, kaj veturis ĉirkaŭ mia insulo. Mi kunprenis panon,
kukojn, poton da rizo, iom da rumo, duonkapron, du
surtutojn, unu por kuŝejo, la alia por noktŝirmo. Mi ek-
veturis je la sesa jaro de mia regado. Orientflanke de la
insulo troviĝis granda pinto ŝtonega, kiu staris du mejlojn
Danielo Defo 37 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
de la terbordo, kaj sablaĵo etendis sin duonmejle de la ŝto-
negoj terborden. Por ĉirkaŭiri tiun pinton mi devis veturi
malproksimen enmaron, kaj tie mi preskaŭ perdis mian
vivon.
Tamen, mi fine revenis hejmon. Survoje tien tute la-
cigita pro la laboroj boataj, mi kuŝiĝis en ombron por
ripozigi mian korpon, kaj dormadis. Sed juĝu, se eble, ki-
el mi ektremis, kiam voĉo min vekas de mia dormo, kaj
trifoje elparolas mian nomon! Voĉo en tiu-ĉi sovaĝa lo-
ko! Ja vokante min per mia propra nomo! Tiam diris la
voĉo, “Kie vi estas? Kie vi estis? Kiel vi venis tien-ĉi?” Bal-
daŭ mi tute komprenis; ĉar, sur la plektbarilo, sidas Polo,
parolante vortojn jam lernitajn.
Mi nun serĉis kaprojn, kaj ordigis kaptilojn por ili, kun
rizo por allogaĵo. Mi ordigis la kaptilojn nokte, kaj eltro-
vis, ke ili restadis ordigitaj, sed la allogaĵo foriĝis. Tial mi
elpensis novan manieron por kapti ilin, farante puton
kaj kovrante ĝin per bastonoj kaj herbo por ĝin kaŝi; tia-
maniere mi kaptis maljunan kapron kaj kelke da kapridoj.
Sed la maljuna kapro estis multe tro furioza por mi, tial
mi ĝin liberigis.
Mi alportis la kapridojn hejmen, kaj malsatigis ilin lon-
gatempe, ĝis fine, ili manĝis el mia mano, kaj tute malso-
vaĝiĝis. Mi ilin enfermis en parko, en kiu troviĝis arboj
por ŝirmi ilin kontraŭ la suno. Unue, mia parko havis tri
mejlojn ĉirkaŭe; sed mi pripensis, ke en tia granda spaco,
la kapridoj tiom sovaĝiĝos, kvazaŭ ili vagus tra la tuta
valo, kaj malpli da spaco estus pli bone; tial plektbarilon
mi faris kaj tiun planti okupis min tri monatojn.
Danielo Defo 38 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Manĝante, mia hundo sidis kun mi, kaj sur skabeloj
unu kato ĉiuflanke, dum Polo paroladis al ni. Nun, unu
vorton aŭ du rilate al la vestaĵo, en kiu mi vojaĝis ĉirkaŭ l a
insulo. Mi multe pensis, kiel mia vestaĵo estus ridinda en
la stratoj de mia naskurbo. Mi portis kaprofelan a lĉ apon
havante pendantan vizieron por deteni la sunbrilon kaj
la pluvon de mia kolo, kaprofelan veston kies rando tuŝis
miajn koksojn, kaj kaprofelon sur miaj kruroj, partojn
da felo ĉirkaŭ miaj tibioj, sed ne ŝuojn. El sama materialo
mi havis ĉirkaŭ mia talio larĝan zonon, kiun mi povis
alligi per du ledrimenoj, kaj de ĝi ĉe mia dekstra flanko
pendis segilo kaj hakilo, kaj maldekstre, saketo de pafaĵoj.
Mia barbo ne tranĉiĝis de kiam mi alvenis. Sed sufiĉe, pri
mia ŝajno, ĉar ĉeestis neniu por min vidi.
Mi baldaŭ es tis vidonta strangan vidaĵon, kiu estis ŝan-
ĝonta mian tutan vivon sur la insulo.
Unu tagmezon, promenante sur la marbordo ĉe parto
al mi nekonata, kion jen vidi sur la sablo krom la impre-
son de homa piedo! Mi sentis, kvazaŭ tenate per katalep-
sio, kaj ne povis moviĝi de la loko.
Baldaŭ mi ekrigardis ĉirkaŭ mi, sed ne estas videbla iu.
Kion signifas tio? Mi iris tri-aŭ-kvarfoje por ĝin rigardi.
Jen estas—la impreso de piedo homa; piedfingroj, kalkano,
kaj ĉiuj partoj de la piedo. Kiel povis ĝi veni tien?
Mia kapo kvazaŭ naĝis pro timo; kaj lasante la lokon,
mi iris du aŭ tri paŝojn, rigardis, kaj plu, same. Mi timem-
iĝis je la ŝtipo de maljuna arbo, kaj kuris domon, kvazaŭ
por mia vivo. Kiamaniere povis io homforma alveni al
tiu-ĉi marbordo sen mia scio? Kie estas la ŝipo, kiu alkon-
Danielo Defo 39 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
dukis tion? Tiam, malpreciza teruro kaptis mian animon;
ke, eble ia homo a ŭ aro da homoj eltrovis min; kaj ke eble
intencas mortigi min, aŭ rabi ĉion, kion mi havas.
Kia stranga afero estas la vivo homa! Unu tagon n i
amas tion, kion ni malamas la sekvantan tagon. Unu
tagon, ni serĉas tion, kion ni evitas la sekvantan tagon.
Unu tagon, ni deziras tion, kion ni timas la sekvantan
tagon. Tiamaniere ni vivadas. Jen, de kiam mi estis ĵetita
sur tiun-ĉi insulon, la granda kaŭzo de malĝojo estis, ke
mi tiel estis disigita de la ceteraj de mia raso. Kial do, povis
kaŭzi al mi malĝojon la penso, ke eble homo estas apud
mi? Ja, kial nura ekvido de impreso de homa piedo min
ektremigas pro timo? Ŝajnas plej strange, tamen ne pli
strange ol vere.
Unufoje, mi pensis, ke eble la impreso devenas de mia
propra piedo, kiam la ventego min unue ĵetis sur tiun-ĉi
bordon. Ĉu estas eble, ke mi venis tiun-ĉi vojon de la
ŝipo? Se fakte montriĝus, ke la impreso estas miapiede;
mi sentus simile al knabo, kiu rakontas pri fantomo, kaj
sentas pli da timo je sia propra rakonto ol tiuj, kiujn li
intencas timigi.
Tritage, timo min endomadis, ĝis la manko de nutraĵo
min forpelis. Fine, mi sufiĉe kuraĝiĝis por iri al la marbor-
do, por ke mi rerigardu la impreson piedan, por eltrovi,
ĉu ĝi estas same kiel mia propra. Mi eltrovis, ke ĝi estas
multe pli malgranda. Tial estis klare, ke troviĝas homoj
sur la insulo. Ĝuste tiam , mia bona gardhundo falis senvi-
va ĉe miaj piedoj. Li estis maljuna kaj lacigita, kaj tiel mi
perdis mian plej bonan gardanton kaj amikon. Unu ta-
Danielo Defo 40 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
gon, irante de la monteto al la marbordo, troviĝas vidaĵo
kornaŭza, loko kovrita per ostoj homaj. Estas tie rond-
spaco elfosita el la tero, kie estis farita fajro, kaj tien-ĉi
estas venintaj kelke da homoj por festeni. Vidinte tiun-ĉi
vidaĵon, mi ne sciis, kiel agi; mi endomadis kaj apenaŭ
eliris escepte por melki mian kaprinaron.
Estis nun pli grave al mi senti sendanĝere, ol esti bone
nutrita; kaj mi ne kuraĝis enbati najlon, aŭ haki ŝtipon
lignan, timante ke tia sono estu aŭdata, multe malpli pafi
pafon. Pri mia pano kaj viando, mi ilin bakis nokte, kiam
neniu povas vidi la fumon. Sed mi baldaŭ trovis manie-
ron bruligi lignon sub torovrilo, kio ĝin lignokarbigis;
kaj tio mi povis uzi tage, ĉar ĝi ne faris fumon.
En la arbaro, kien mi iris por havigi la bastonojn por
mia fajro, mi eltrovis kavernon tiel larĝan, ke mi povis
stari en ĝi; sed mi pli rapidiĝis eliri ol eniri; ĉar du grandaj
okuloj, tiel lumaj kiel steloj, forbrilis kun sovaĝa brilego.
Mi prenis torĉon kaj eniris por eltrovi, kies estas la okuloj,
kaj trovis ke ne estas ia kaŭzo por timo; ĉar la okuloj
apartenas al maljuna griza kapro, kiu iris tien por morti.
Mi ĝin ekpuŝis, kaj provis elirigi ĝin, sed ĝi ne povis leviĝi
de la tero, kie ĝi kuŝas; tial mi ĝin lasis tie por morti, ĉar
mi ne povis savi ĝian vivon.
Mi eltrovis, ke la larĝeco de la kaverno estas 3.6 metroj,
sed parto de ĝi, ĉe la plej posta parto estas tiel malalta, ke
mi devis rampi sur miaj manoj kaj piedoj por eniri. Kiom
ĝia longeco estas mi ne povas diri, ĉar mia lumo estingiĝis,
kaj mi devis ĉesigi mian serĉadon. Morgaŭtage, mi iris
al la kaverno kun lumegoj kaprograsaj; kaj atinginte la
Danielo Defo 41 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
finiĝon, mi eltrovis, ke la tegmento altiĝas 12 metrojn aŭ
plu.
Kiam miaj lumoj lumiĝis la murojn kaj la tegmenton
de la kaverno, troviĝis vida ĵo, kies ĉarmojn, lingvo tute
ne povas esprimi; ĉar la muroj ekbrilis kvazaŭ steloj. Kio
kaŭzis ke la ŝtonegoj ekbrilu, mi ne povis diri: tie eble
estas ĝemaj, brilŝtonoj, aŭ oro. Sed, kio ajn, la kaverno
estis riĉa mino por mi; ĉar, kiam ajn, mi sentis malgaja
kaj malĝoja, la brilvidaĵo lumigis la okulojn de mia animo,
kaj ĝin plenigis per ĝojo.
Ĉiuj-ĉi jaroj pasiĝis sen ia nova vidaĵo por ravigi miajn
okulojn, ĝis tiu vidaĵo subite ekvidiĝis antaŭ mi. Mi sentis
kvazaŭ mi volas pasigi tie-ĉi la restaĵon de mia vivo kaj
vivfine, kuŝiĝi en tiu-ĉi kaverno por morti, same kiel la
grandaĝa kapro.
Irante hejmon, mi ekvidis iom da fumo, devenante el
fajro ne pli ol du me jl ojn malproksime. De nun, mi perdis
mian kvietecon. Tage ka j nokte timo min ĉagrenis, ke
la homoj, farintaj tiun fajron, mi eltrovos. Mi hejmiris,
supreniris la ŝtupetaron; sed unue, mi kaŭzis, ke ĉio ĉirkaŭ
mi vidiĝu sovaĝa. Mi ŝarĝis mian pafilon, kaj pripensis,
ke estus plej bone por mi resti dome kaj kaŝi.
Sed, tion mi ne povis toleri longe. Mi ne havis spionon
por elsendi, kaj ĉio, kion mi povis fari, estis supreniri la
monteton kaj observi. Fine, tra mia vidilo mi povis vidi
grupon da sovaĝuloj dancante ĉirkaŭ fajro. Tiel baldaŭ
kiel ili foriris, mi prenis du pafilojn, pendigis glavon mia-
flanke kaj rapide ekiris al la supro monteta por rehavi
klaran vidon.
Danielo Defo 42 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Tiufoje, mi decidis iri al la homoj, sed mi ne intencas
mortigi ilin, ĉar mi sentis, ke estus malprave tion f ari . Kun
tia ŝarĝo da armiloj mi postulis du horojn por atingi la
lokon. Alveninte, troviĝas neniu; sed mi vidis la homoj
enmare en kvar boatoj.
Marborde, troviĝis la faraĵoj de tiuj-ĉi viroj. La signoj de
ilia festeno kornaŭzigis min, kaj mi fermis miajn okulojn.
Kiam ajn mi iris tiuflanke de la insulo pro nutraĵo, mi ne
kuraĝis pafi, timante ke restu kelkaj el la homoj, kiuj povu
ĝin aŭdi, kaj tiamaniere min eltrovu. Tiustato daŭris unu
jaron kaj tri monatojn, kaj intertempe mi vidis neniun.
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Parto IV
J
e la dekdua de Majo, granda ventego blovis tutatage
kaj tutanokte. Ĉar estis mallume, mi sidis en mia domo,
kaj v enteg mez e mi aŭdis pafilpafon. Mi opiniis, ke ĝi certe
estas de ŝipo ĵetita surteron per ventego. Tial mi bruligis
lignon sur la supro monteta, por ke, tiuj en la ŝipo, se ŝipo
ĝi estas, sciiĝu, ke iu estas tie-ĉi por helpi ilin. Mi poste
aŭdis du pafojn plu. Post kiam lumiĝis, mi iris sudflankon
de la insulo, kaj tie kuŝas ruino de ŝipo, tiunokte ĵetita
sur la ŝtonegojn. Ĝi kuŝis tro malproksime por mi vidi, ĉu
restas homoj sur ĝi.
Vortoj ne povas diri, kiom mi sopiris, ke mi alportu
almenaŭ unu el la ŝipanaro surtere! Tiel forta estis mia
deziro savi la vivon de tiuj sur la ŝipo, ke mi volonte
estus doninta mian propran vivon por tion fari. Troviĝas
en la ko ro kelkaj inklinoj, kiuj ekscititaj per espero tiel
forte puŝas la animon, ke perdi ian okazon por atingi la
esperatan celon, ŝajnas tiun frenezigi; kaj tiel okazis ĉe
mi.
Nun, mi pensis, estas la okazo por uzi mian boaton; tiel
mi ĝin ekordigis. Mi kunprenis iom da rumo (de kiu mi
ankoraŭ havis multe), sekigitaj vinberoj, sakon da rizo,
iom da lakto kaj fromaĝo, kaj poste ekveturis enmare. Mi
pense ektimis pri la danĝero, en kiu mi min antaŭe trovis
sur la samaj ŝtonegoj; sed ne tute korperdis, kvankam mi
sciis, ke, ĉar mia boato estas malgranda, ĉio estus perdata,
se ventego ekblovus. Baldaŭ mi trovis, ke estas necese
por mi returni surteron ĝis la fluo turniĝos kaj la forfluo
Danielo Defo 44 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
komencos.
Mi decidis eliri la sekvantan tagon kun la forfluo, tial
tiunokte mi dormis en mia boato. Tagiĝe, mi ekveturis
enmaron kaj netute duhore, mi atingis la ŝipruinon. Jen,
kia vidaĵo! La ŝipo estis ĵetita sur la ŝtonegojn. La posta
parto estis rompita per la ondoforto, la mastoj fornaĝigitaj,
ŝnuregoj kaj ĉenoj disĵetitaj ferdeke, kaj ĉio envolvita en
malgajo. Kiam mi atingis la ŝipruinon, hundo alnaĝis al
mi, blekante kaj ploretante. Mi prenis la hundon en la
boaton; kiam mi donis al ĝi iom da pano, ĝi manĝis la
panon kvazaŭ lupo, kaj pri trinkado ĝi eble krevus, se mi
estus permesinta, ke ĝi pleniĝu.
Mi iris al la ĉambro de la kuiristo, kie mi trovis du
virojn malvivajn. La lango estas muta, la orelo surda, la
okulo fermata, kaj la lipo rigida; la malĝoja rakonto estis
dirata, ĉar ĉiu tenis sian brakon ĉirkaŭ la kolo de l a ami-
ko, kaj tiamaniere ili atendis la morton. Kiom ŝanĝiĝis la
sceno, tiam, tute sovaĝa pro la batoj ondaj kaj la muĝado
venta! Nun, ĉio estis trankvila—la morto elfaris sian ce-
lon, kaj ĉiuj ricevis ĝian baton, escept e la hundo, kiu estis
la sola kreitaĵo, kiu postvivis.
Mi divenis, ke la ŝipo venis de Hispanujo, kaj mi trovis
sur ĝi multe da oro. Mi metis kelke da kestoj surboaton,
sed ne atendis por eltrovi, kion il i enhavas, kaj kun ili kaj
tri bareloj da rumo, mi revenis.
Hejme, mi trovis ĉion same tiel, kiel mi ĝin lasis—miaj
kaproj, la katoj, kaj la birdo. La vidaĵo en la ĉambro de
la kuiristo restadis tage kaj nokte en mia animo, kaj por
reforti min, mi trinkis iom da rumo . Tiam mi ekhejmpor-
Danielo Defo 45 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
tis mian ŝarĝon de la marbordo, kie mi antaŭe ĝin lasis.
En la kestoj t roviĝi s du grandaj sakoj da oro, kaj kelke da
fandaĵoj oraj; apud ili troviĝis tri boteletoj kaj tri sakoj
da pafaĵo, kiuj estas granda akiro.
De nun ĝis dujare, ĉio prosperis al mi; sed ne estis daŭ-
ronta. Starante unu tagon sur monteto, mi ekvidis ses
boatojn, marborde. Kion eble signifas tio? Kie estas la
viroj, kiuj ilin alkondukis? Kaj pro kiu kaŭzo ili alvenis?
Mi ekvidis per mia vidilo, ke almenaŭ tridek troviĝas
orientflanke de la insulo. Ili havis viandon sur la fajro,
ĉirkaŭ kiu, mi vidis, ili dancadis. Poste ili prenis viron
el unu el la boatoj. Liaj manoj kaj piedoj estis ligitaj, sed
kiam ili malligis liajn ligilojn, li kuris laŭeble rekte al mia
domo.
Por diri la veron, ekvidante, ke ĉiuj ceteraj kuris por
lin kapti, miaj haroj stariĝis pro timo. En la rivereton li
naĝis simile al fiŝo, kaj lia saltego alportis lin tra la rivereto
iombate. Ĉiuj nun ĉesigis la ĉasadon escepte du, kaj tiuj- ĉi
naĝis tra la rivereto sed ne niel tiel rapide. Nun, mi pensis,
estas por mi la okazo helpi la malfeliĉulon, kaj mia koro
min diris, ke estos bone tion fari. Mi prenis miajn du
pafilojn, malsupreniris l a ŝtupetaron kaj suprenkuregis la
monteton, malsupren tra vojeto por renkonti ilin.
Mi signodonis al la malfeliĉa sklavo, ke li venu al mi,
kaj samtempe mi suprenkuris por renkonti la du virojn
ĉasante lin. Mi kuris al la unua, terenbatis lin pafiltenile.
Mi vidis, ke la alia celis pafarke al mi; tial, por savi mian
vivon, mi lin mortpafis.
La fumo kaj pafilbruo, tiom terurigis la sklavon, ke li
Danielo Defo 46 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
tuj venkiĝis kvazaŭ pro sonĝado. Mi kriegis, ke li venu al
mi, kaj mi, penis montri al li, ke mi estas amiko, mi ankaŭ
faris ĉiueblajn signojn, por allogi lin al mi. Fine, li venis,
genuiĝis por kisi la teron, kaj poste ekprenis mian piedon,
metante ĝin sur sian kapon, tio signifante ke li estas mia
sklavo, kaj mi ordonis al li, ke li stariĝu, kaj mi agis bone
al li.
Sed restis pli multe da heroaĵo, ĉar la viro, ricevinte la
pafilbaton, ne estis malviva. Mi signodonis al mia sklavo
(kiel mi nun lin nomos), ke li lin gardu. Ĉe tio li parolis
al mi, kaj, kvankam mi ne povis kompreni tion, kion li
diras, tamen, mi sentis ĝojfrapon, ĉar estis la unua sono
de homa voĉo, kiun mi aŭdas ĉiomjare de kiam mi alvenis
sur la insulon.
La viro, kiun mi pafilbatis, sidiĝis, kaj mia sklavo tim-
ante lin, signodonis al mi por havigi mian glavon, pend-
ante en zono miaflanke. Kun ĝi li alkuris al la viro, kaj
unubate detranĉis lian kapon. Tion farinte, li ridante re-
portis la glavon, kaj demetis ĝin antaŭ mi. Mi ne ŝatis la
ĝojon pri kiu li ĝin faris, kaj mi ne konsideris mian vivon
tute sendanĝere kun tia homo.
Li, siaparte, suprenlevis siajn grandajn brunajn ma-
nojn timege, mirante kiel mi mortigis la malamikon sta-
rante tiel malproksime de li. Pri la glavo, li kaj la ceteraj
el lia gento uzas lignoglavojn; kaj sekve, li sciis bone kia-
maniere manregi la mian. Li faris signojn al mi, ke mi lin
permesu aliri kaj rigardi la viron mortpafitan, kaj li multe
turnis lin de flanko al flanko, kaj ekvidante la vundon en
la brusto, farita per la kuglo, ree staras senmove, spritlime.
Danielo Defo 47 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Mi faris signojn al li, ke li revenu, ĉar antaŭsento al mi
diris, ke eble venos la ceteraj por serĉadi.
Mi ne deziris kunpreni mian sklavon al mia domo aŭ
mia kaverno; tial mi disĵetis iom da rizpajlo por la dor-
mejo, ka j mi donis iom da pano kaj aron da vinberoj
sekigitaj por la manĝaĵo. Li estis belviro, alta kaj juna,
kun regulaj fortaj membroj. Lia hararo estis densa kva -
zaŭ lano, kaj nigra. Lia kapo estis granda kaj alta, kaj li
havis brilajn nigrajn okulojn. Lia haŭto estis nigrebruna,
la vizaĝo ronda, kaj la nazo malgranda sed ne plata; li ha-
vis belforman buŝon kun lipoj maldikaj, per kiuj li povis
fari dolĉan rideton; kaj liaj dentoj estis blankaj kvazaŭ
neĝo.
Iam melkante mian kaprinaron en la apuda kampo, li
min vidante, kuris al mi, kaj terenkuŝiĝis por montri al
mi sian dankon. Tiam li almetis sian kapon altere kaj
almetis mian piedon sur ĝin, kiel antaŭe. Li penis sciigi al
mi per ĉiueblaj manieroj, ke li servos a l mi la tutan vivon;
kaj mi signodonis, ke mi lin ŝatas.
Mi nun devas elpensi nomon por li. Mi elektis la no-
mon de la sesa tago de la semajno (Vendredo) ĉar li venis
al mi tiutage. Mi zorge ne lasis lin el mia vido tiunokte, kaj
tuj kiam la suno leviĝi s mi signodonis al li ke li venu al mi
por ke mi donu al li iom da vestaĵo, ĉar li neniom portis.
Poste, ni supreniris la monteton por observi la virojn, sed
ĉar ni ne povis ilin vidi, estis evidente, ke ili jam forlasis
la insulon.
Mia sklavo poste min diris, ke okazis batalego kontraŭ
la apude loĝanta gento, kaj al la partio kiu kaptas virojn,
Danielo Defo 48 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
la kaptitoj propraĵiĝas. La ma l am ikoj de mia sklavo akiris
kvar virojn; li, unu el tiuj.
Mi nun faris ĉapon leporfelan por mia sklavo, kaj donis
al li kaprofelon por porti ĉirkaŭ la talio. Li treege fieriĝis
eltrovante lian vestaĵon kiel la mia.
Nokte mi gardis miajn pafilojn, mian glavon, kaj la
pafarkon miaflanke; sed tio ne estis necesa, ĉar mia sklavo
vere estis plej fidela al mi. Li faris ĉion, kion mi ordonis
al li, tutkore; kaj mi sciis, ke li oferus sian vivon por savi
la mian. Kion povas fari viro pli ol tio? Ho, la ĝojo, ĉar
mi lin havis ĉe tiu-ĉi dezerta insulo por min kuraĝigi.
Laŭeble mi instruis lin, infane li estis, por ke li faru
kaj sentu tion, kio estas prava. Mi lin trovis kapabla kaj
sportema; kaj li penegadis lerni ĉion, kion mi diris al li.
Nia vivo pasis trankvile, ebenavoje; kaj se ne estus naŭzaj
festenoj faritaj ĉe la marbordo mi ne dezirus forlasi la
insulon.
Ĉar Vendredo ne ankoraŭ perdis la guston por tiaj fes-
tenoj, mi pensis, ke estos la plej bona por li, se li gust umos
la viandon de bestoj; tial unu tagon mi lin kunprenis al la
arbaro sportige. Mi ekvidis kaprinon en la ombraĵo kun
siaj du idoj. Mi brake prenis Vendredon, kaj signodonis
al li, ke li ne moviĝu, kaj tiam mi mortpafis unu idon; sed
la pafilbruo tremigis la malfeliĉulon. Li ĝistiam ne ekvi-
dis la idon nek sciis ke ĝi nun estas malviva. Li fortiris
sian veston de la brusto por senti ĉu tie estas vundo, ti-
am li genuis antaŭ mi kaj ekprenis miajn genuojn kvazaŭ
preĝante, ke mi ne mortigu lin.
Por montri al Vendredo, ke lia vivo estas sendanĝere,
Danielo Defo 49 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
mi mankondukis lin kaj ordonis al li, ke li alportu la
idon. Tre ba ldaŭ mi ekvidis akcipitron sur arbo, kaj mi
diris, rigardu la pafilon, akcipitron, kaj la teron; tiam mi
mortpafis la birdon. Sed mia sklavo tiufoje timsigniĝis pli
ol antaŭe, tremante de kapo a l piedoj. Li sendube pensis,
ke ia mortigisto loĝas en la pafilo, kaj mi certe opinias,
ke li estus genufleksanta antaŭ ĝi tiel same kiel antaŭ mi;
kaj kelkatempe li eĉ ne volis tuŝi la pafilon, kvankam li
parolis al ĝi, se li pensis, ke mi ne ĉeestas. Unuf oje li diris
al mi, ke li ĝin petigis ke ĝi lin ne mortigu.
Mi hejmportis la birdon, kaj faris buljonon el ĝi. Ven-
dredo tre miris, kiam li vidis, ke mi manĝas salon kun ĝi,
kaj li tordis la vizaĝon; sed mi, miaparte, prenis iom da
buljono sen salo, kaj laŭe tordis la vizaĝon. Morgaŭtage,
mi donis al li pecon da kapraĵo, kiun mi antaŭe pend-
igis per ŝnuro antaŭ la fajro por ĝin rosti. Mia maniero
estis, starigi du stangojn, unu ĉiuflanke de la fajro, kun
bastono trans iliaj suproj por subteni la ŝnuron. Gustu-
mante la viandon, li sciigis al mi laŭeble, kiel bona li ĝin
konsideras.
Morgaŭtage mi sendis lin por elbati kaj kribri iom da
greno. Mi vidigis lin, kiel mi faras panon, kaj li baldaŭ
faris la tutan laboron. Mi vere amis lian fidelan varman
koron, kaj li balda ŭ lernis paroli al mi. Unu tagon mi
diris, “Ĉu viagentaj viroj venkas en batalo?” Li respon-
dis ridete, venkas. “Nu,” mi diris, “Kial ili permesis siajn
malamikojn kapti vin?”
“Kuri unu, du, tri, kaj fari en boato tiam.” (Vendredo
ne ankoraŭ povis paroli bone).
Danielo Defo 50 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
“Nu, kion ili faras kun la kaptitoj?”
“Tute manĝi ili.”
Tio ne estas bona novaĵo por mi, sed mi daŭrigis, kaj
demandis, “Kien ili prenas ilin?”
“Iri loko kie proksa.”
“Ĉu ili venis tien-ĉi?”
“Jes, jes, veni tie-ĉi aŭ aliloke.”
“Ĉu vi dufoje estis tie-ĉi kun ili?”
“Jes, veni tie-ĉi.”
Li signifas la nordokcidentan flankon de la insulo; tial
morgaŭtage mi lin kondukis al tiu-ĉi loko. Li rekonis la
lokon, kaj diris al mi, ke li unufoje estis tie, kune kun
dekdu viroj. Por sciigi min, li metis vice dekdu ŝtonojn,
ilin por mi kalkuli.
“Ĉu iafoje boatoj ne estas perditaj ĉe via marbordo?”
Li respondis ke ne estas danĝero, kaj la boatoj ne estas
perditaj. Li diris al mi, ke tre malproksime al la luno—tio
estas, kie la luno ĵus leviĝis—loĝas gento da blankuloj
kiuj similas min mem, kun barboj. Mi ne dubis, ke ili
certe venis de Hispanujo por prilabori la orminejojn. Mi
demandis: “Ĉu mi povos foriri de tiu-ĉi insulo, kaj kuniĝi
kun tiuj-ĉi viroj?”
“Jes, jes, vi iri en du boatoj.”
Estas malfacile kompreni kiamaniere unu viro povas
veturi en du boatoj, sed li parolis pri boato duoble granda
ol la mia.
Unu tagon, mi diris al mia sklavo, “Ĉu vi scias, kiu vin
kreis?”
Sed li tute ne povis kompreni la signifon de tiuj-ĉi vor-
Danielo Defo 51 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
toj. Tial mi diris, “Ĉu vi scias, kiu kreis la maron, la teron
sur kiu ni paŝas, la montetojn kaj arbarojn?” Li respondis,
ke estas Biko, kies domo troviĝas tre malproksime, kaj
Biko estas tiel ma lj una, ke la maro kaj la tero ne estas tiel
grandaĝa kiel li.
“Se tiu-ĉi maljunulo faris ĉion, kial ĉio ne falas sur la
genuojn antaŭ li?”
Mia sklavo alprenis gravan mienon kaj diris, “Ĉio diri
‘O’ al li.”
“Kien la viroj vialandaj iras, kiam ili mortas?”
“Iri Bikon.”
Tiam mi levis mian manon ĉielen, kaj diris, “Dio loĝas
tie. Li kreis la mondon, kaj ĉion en ĝi. La luno kaj la
steloj estas kreitaĵoj de Lia mano. Dio alsendas la venton
kaj pluvon sur la teron, kaj la riveretojn, kiuj fluadas.
Li kaŝas la vizaĝon de la ĉielo per nuboj, Li kreskigas la
herbon sur la kamparo, kaj kreskaĵojn por la uzo de la
homaro. La amo de Dio estas senfina. Kiam ni preĝas, Li
alproksimiĝas al ni, kaj aŭdas nin.”
Mi sklavo vere ĝojis, kiam li aŭdas min paroli pri tiaj
aferoj. Longatempe, li senmove sidis, tiam sopiris, kaj
diris al mi, ke li ne diros plu ‘O’ al Biko, ĉar Biko loĝas
nur spaceton de tie-ĉi. Li ne povas aŭdi la homojn ĝis ili
supreniris la monteton al li.
“Ĉu vi supreniris la monteton por paroli al li?”
“Ne, ne, Obesoj iri Bikon, ne junaj.”
“Kion la Obesoj diris al li?”
“Diri ‘O’.”
Post kiam mi konvinkis mian sklavon, ke Biko ne estas
Danielo Defo 52 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
la vera Dio, li tiele sentis pri mi, ke mi timis anstataŭiĝi
por Biko. Laŭeble, mi penegis, ke li kredu pri Kristo; mi
ĝin klarigis, ĝis fine—dankon al Sinjoro—mi sukcesis, kaj
li ekamis Dion tutkore.
Por plaĉi mian sklavon, mi iomvorte rakontis al li mian
tutvivadon. Mi diris al li, kie mi naskiĝis, kaj kie mi pasigis
mian infanecon. Li ĝojis pro la rakontoj pri mia naskolan-
do; la komerco portata per ĝiaj ŝipoj ĉiuparte de la konita
mondo. Mi donis al li tranĉilon, kio kaŭzis, ke li dancis
ĝoje.
Unu tagon starante sur la supro monteta orientflan-
ke de la insulo, mi ekvidis lin, fervore rigardante konti-
nenten longtempe, kaj poste, vokante al mi, saltante kaj
kantante.
“Kion vi ekvidas?” mi demandis.
“Ha, ĝojo!” li respondis kun ĝojo fervora en la okuloj.
“Ha, ĝojo, tie mia lando!”
Kial li streĉis la okulojn por rigardegi tiun-ĉi landon,
kvazaŭ li deziregus esti tie? Mi ektremis tiel, ke mi pli mal-
pli sentis sendanĝera kun li. Mi pensis, reveninte al sia
hejmo, ke li ne plu pripensus pri tio, kion mi lin lernigis
kaj kion mi faris por li. Kaj sciiginte sian genton pri miaj
vivmanieroj, li sendube revenos, eble kun dudekoj, kaj
min mortigos poste dancante ĉirkaŭ mi simile al ili ven-
inte la lastan tempon sur la insulo, dancis ĉirkaŭ la viroj.
Sed tia timo estis vana, kvankam ĝi loĝis en mia animo
longatempe, kaj mi ne agis tiel bone al li kiel antaŭe. De
nun, tagon post tago, mi penis eltrovi, ĉu estas kaŭzo por
mia timo aŭ ne. Mi diris, “Ĉu vi deziras, ke vi estu ree en
Danielo Defo 53 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
via naskolando?”
“Jes, mi esti multe ĝoja tie.”
“Kion vi tie farus? Ĉu vi resovaĝiĝus?”
“Ne, ne, mi diri bonagi, manĝi pano, lakto, ne plu man-
ĝi homo.”
“Kial, ili vin mortigus?”
“Ne, ne mortigus, lerni ami.”
Tiam li diris al mi, ke kelke da blankaj homoj v eninte
al ilia bordo, ilin instruis pri multaj aferoj.
“Ĉu vi do volas reveturi kun mi al via lando?”
Li respondis, ke li ne povas naĝi tiel malproksimen, tial
mi diris al li, ke li min helpu konstrui boaton por veturi
en ĝi. Je tio li respondis, “Se vi iri, mi iri.”
“Se mi iros? Ili min manĝos.”
“Ne, mi kaŭzi ili ami vi multe.”
Tiam li diris al mi laŭeble, kiel afable ili agis al kelke
da blankuloj. Mi nun montris al li la grandan boaton
por sciigi kion li pensas pri ĝi, sed li juĝis, ke ĝi estas tro
malgranda. Poste ni iris por rigardi la boaton de la mal-
nova ŝipo, kiu tute ne estis en bonstato, kuŝinte tri jarojn
en la sunbrilo. La malfeliĉulo ne dubis, ke ĝi taŭgos. Sed
kiamaniere ni povis tion eltrovi? Mi diris al li, ke ni de-
vos konstrui boaton tiel grandan kiel tiun, kaj ke li reiros
hejmon en ĝi. Li ne parolis unu vorton, sed graviĝis kaj
malĝojiĝis.
“Pro kio vi ĉagrenas?” mi diris
“Vi kolera je mi, kial?”
“Kion vi diras? Mi ne estas malkontenta je vi.”
“Ne malkontenta? ne malkontenta je mi? Kial forsendi
Danielo Defo 54 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
sklavo?”
“Ĉu vi ne diris al mi, ke vi ŝatus iri hejmon?”
“Jes, jes, vi kaj mi tie; vi ne iri, mi ne iri.”
“Kaj kion mi povos fari tie?”
“Vi fari multe bone! Vi diri sovaĝuloj esti bone, koni
Dio, preĝi al Dio, vivi bone.”
Ni baldaŭ ekkonstruis boaton sufiĉe grandan por ni
ambaŭ. Unue ni elserĉis kelke da altaj arboj, kiuj kreskis
apud la marbordo, por ke ni povu surnaĝigi mian boaton
farotan. Mia sklavo planis elbruli la lignon por ĝin bonfor-
migi, sed planante ĝin elhaki, mi ordonis, ke li laboru per
miaj iloj, kaj post du monatoj konstruiĝis fortika boato
sed postulis longtempe por ŝovi ĝin marbordon.
Vendredo estis sola a dministranto de ĝi, kaj kvankam
la boato estis granda, li ĝin movis facile, kaj diris, ke li
pensas, ke ĝi bone veturos spite ventblovo. Li ne sciis, ke
mi intencas konstrui maston kaj velon. Mi dehakis junan
abion por la masto, kaj tiam mi prilaboris la velon. Mi
tute ne povis fari alie krom ridi, kiam mi vidis, kiel la
sklavo staras kaj rigardegas, observante min velveturigi
la boaton. Sed tr e baldaŭ li eksaltis, ekridis kaj manfrapis,
vidante min turni la velon jen unuflanken, jen aliaflan-
ken.
Nun, irigi la boaton supren la rivereto, kie ni tuj elfosas
ŝipejon, kaj kiam estis forfluo ni faris marŝtopilon. Alven-
inte la jartempo por ekveturi, ni alportis miajn provizojn
por ilin meti surboaton.
Unu tagon mi sendis Vendredon al la marbordo por
havigi ian herbon kreskantan tie. Mi baldaŭ aŭdis, ke
Danielo Defo 55 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
li vokas al mi: “Ho, malĝojo! Ho, malbone! Ho, malbo-
ne! Ho, boatoj tie, unu, du, tri!” “Restu kuraĝanime,” mi
diregis por lin kuraĝigi. La malfeliĉulo ektremis fortege,
pensante ke la viroj, kiuj lin alportis ĉi-tien, nun revenis,
por lin mortigi.
“Ĉu vi povas batali?” mi demandis.
“Mi pafi, sed tie tri boatoj, unu, du, tri!”
“Ne timu! Tiuj, kiujn ni ne mortigos, certe ektremos
pro la pafilbruo. Nu, ĉu vi volas min helpi, kaj fari ĝuste
tion, kion al vi estos ordonita?”
“Mi morti, kiam vi diri morti.”
Mi donis al li trinkon da rumo; kaj tion trinkinte li
ekprenis hakilon kaj du pafilojn, kun ŝarĝo da kugletaĵoj.
Mi ankaŭ ekprenis du pafilojn, kaj ŝarĝis ilin per grandaj
kugletaĵoj, kaj pendigis la grandan glavon miaflanke. De
la supro monteta mi ekvidis tra mia vidilo, ke ĉiu boato
alportas ok virojn kaj unu sklavon. Ili surteriĝis apud la
rivereto, kie arbetaro kreskis ĝis la maro. Ili kunhavis tri
sklavojn firme ligitajn, kaj vi, legante tion-ĉi, povas diveni
pro kiu kaŭzo ili alportiĝis ĉi-tien. Mi sentis, ke mi devas
provi, savi ilin de tia terura sorto, kaj ke, por tion efektiv-
igi, estos necese, ke ni mortigu kelkajn el iliaj malamikoj.
Tial ni ekiris niavoje. Mi fortege ordonis Vendredon, ke
li iradu apud mi kaj ne pafu antaŭ ol komandita.
Ni iradis tutan mejlon for de nia vojo, por ke ni atingu
la arbetaĵon, por kaŝiĝi tie. Sed survoje, revenis al mi
miaj konsciaj duboj, kaj mi pensis, Ĉu mi agus prove, se
mi trempus miajn manojn en la sangon homan? Kial mi
estas mortigonta tiujn, kiuj ne malbonfaris al mi, kaj kiuj
Danielo Defo 56 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
min ne intencas vundi? Ne, kiuj eĉ nescias, ke ili estas
malpravaj, aranĝante tiajn festenojn. Ĉu faraĵoj iliaj ne
estas signo, ke Dio lasis ilin (kaj ankaŭ la genton) al iliaj
propraj malkleraj koroj? Dio ne elektis min, ke mi estu
juĝanto. Li, kiu diris, “Ne mortigu,” ĝin diris al mi, same
kiel al la ceteraj en la mondo.
Maso da tiaj pensoj altrudis sin ĉe mia animo, kvazaŭ
min avertante, ke mi haltu ĝis plimult o estos kio postulos
mian intermeton, ol tio, kion mi nun scias. Mi haltadis
en la arbetaĵo por observi la virojn festene, kaj poste ŝte-
liris antaŭen, Vendredo post mi. Tiamaniere ni iradis
ĝis ni venis al la arbetaĵlimo. Tiam mi diris al Vendredo,
“Suprenrampu ĝispinte tiun arbon, kaj sciigu min, ĉu vi
povas vidi la virojn.”
Li iris pensrapide, kaj reveninte diris ke il i estas ĉirkaŭ
la fajro, kaj la ligita viro sur la sablo estas la sekvantulo,
kiun ili mortigos. Sed kiam li diris al mi, ke la viro estas
blankulo miarasa, mia sango ekbolis miavejne. Du el la
bando iris por senligi la blankan viron, tial, nun estas por
mi pafi.
Je la pafilbruo mi vidis ke la viroj eksaltas de la tero,
kie ili sidis. Estis sendube la unua pafilpafo, kiun ili iam
aŭdis. Ili tute ne sciis kien rigardi. Mi nun demetis mian
pafilon, kaj ekprenis etan pafilon; Vendredo laŭfaris, kaj
mi ordonis, ke li pafu. Kriegante, la viroj kuris tien kaj
reen.
Mi nun kuregis el la arbetaĵo por ke ili min vidu, mia
sklavo sekvante, kompreneble. Ni laŭte ekkriegis, kaj laŭ-
eble kuris al la blanka viro. Jen li kuŝis sur la varmega
Danielo Defo 57 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
sablo. Mi tratranĉis la branĉetaĵon aŭ kanon, per kiu li
estis ligita, sed li estis tro malforta por stariĝi aŭ paroli,
tial mi donis al li iom da rumo. Li sciigis al ni per laŭeblaj
signoj, kiom li ŝuldas al mi pro ĉio, kion mi faris.
Mi diris, “Pri tio ni poste parolos, sed nun estas nece-
se, ke ni savu nian vivon.” Libere por iri, kien li elektus,
Vendredo kuris tien kaj reen, kaj fortimigis la virojn. Ili
kuregis al siaj boatoj, kaj baldaŭ troviĝis sur la maro; tia-
maniere ni fine liberiĝis de niaj malamikoj.
La viro trovita sursable, diris al ni, ke sia nomo estas
Karlo, kaj li venas de Hispanujo. Sed ank aŭ estas alia be-
zonanta nian zorgadon viro; ĉar la nigruloj la sis boateton
sur la sablaĵo, kaj en ĝi mi ekvidis malfeliĉulon duonmort-
igitan. Li eĉ ne povis suprenrigardi, tiel firme li estis ligit a
kole kaj piede. Kiam mi tranĉis la ligilojn li profunde ekĝ-
emis, ĉar li pensas, ke tio signifas mortkondukon.
Kiam Vendredo alvenis, mi ordonis, ke li parolu al la
maljunulo patrolingve, kaj diru al li, ke li estas libera. Tiu-
ĉi bonnovaĵo lin plifortigis, kaj li sin levis sidiĝe en la
boato. Sed kiam Vendredo ekaŭdis lin paroli kaj rigardis
lian vizaĝon, venis larmoj en miajn okulojn, ĉar mi vidis,
ke li kisas kaj ĉirkaŭprenas la malfeliĉan ma ljunulon, kaj
ĝoje saltas ĉirkaŭ li; tiam levinte la manojn, frapante sian
vizaĝon kaj la kapon, li ploras kaj poste, denove ridas,
kantas, saltas. Longatempe, li ne povis paroli al mi, por
sciigi min pri la signifo tuta. Sed fine li diris al mi, ke li
estas la filo de tiu-ĉi malfeliĉa maljunulo, kies nomo estas
Jafo.
Estus malfacila tasko por mi paroli pri ĉiuj strangaj
Danielo Defo 58 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
signoj, kiujn Vendredo faris por montri sian ĝojon. Kvin-
aŭ-sesfoje li eniris kaj eliris la boaton; sidigis sin apud
maljuna Jafo, kaj surtenis lian kapon siabruste por ĝin
varmigi; tiam li ekfrotadis liajn brakojn kaj piedojn, kiuj
nun estas malvarmaj kaj rigidaj pro la ligiloj. Mi ordonis
Vendredon, ke li donu al li iom da rumo kaj pano; sed li
respondis, “Nenio havi! Mi malbona hundo, manĝi ĉio,
mem!” Tuj li kuris domon, ne atentante miajn vokadojn
sed kuris cervrapide.
Hore, li revenis kun kruĉo e nmane . La bonulo iris tuts-
pace por ke Jafo havu freŝan trinkon el mia puto; kaj li
alportis du kukojn; unu, mi ordonis, ke li donu al Karlo,
kiu kuŝis en la arbombraĵo, rigida kaj tro malforta po r
paroli eĉ unu vorton.
Mi ordonis, ke mia sklavo rume frotadu liajn piedojn,
tion farante, mi ekvidis ke Vendredo de tempo al tempo
turnis la kapon por ke li rigardu la maljunulon. Surdorse
ni hejmportis Karlon kaj Jafon de la boato, ĉa r ili tute ne
povis piediri. La pordo miadoma troviĝis supre kaj ĉar la
malfeliĉaj malsanuloj ne povis surrampi la ŝtupetaron, ni
faris por ili tendon el malnovaj veloj.
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Parto V
M
i nun estis reĝo super tri viroj, kiel ankaŭ mastro
de la insulo, ja! mi fiere povis diri, “Ili ŝuldas al sia
reĝo sian vivon, kaj ĝin oferus por mi, se mi ilin ordonus
tion fari.” Sed mi ne antaŭvidis, ke mia regado tiel baldaŭ
finiĝos. Nun ni devas doni iom da nutraĵo al Karlo kaj
Jafo, tial ni buĉis kaj rostis kapridon, kaj ĉirkaŭ ĝi ni kvar
poste sidiĝis, kaj mi laŭeble feliĉigis ilin.
Post kelke da tagoj Karlo tute fortiĝis, kaj mi ordonis
lin, ke li fosu iom da tero por semejo, ĉar estis certe, ke
por nutrigi du buŝojn plu, ni nun bezonos plimulte da
greno. Tial ni dissemis en la semejon la tutan provizon
da greno, kiun ni havas, kaj kelkatempe ni kvar havas da
laborado tiom, kiom ni povas fari. Kreskiĝinte la greno
maturiĝis, kaj ni eltrovis, ke ni havas sufiĉon.
Mi projektis, ke Karlo kaj Jafo reveturu al la kontinen-
to por allogi kelkajn el la blankaj homoj, ĵetitaj sur tiean
bordon, por ke ili loĝiĝu kaj vivu inter ni; tial ili pret-
igis la boaton, kaj kunprenis du pafilojn, kaj nutraĵon
ĝisdektage. Mi ordonis, ke ili revenu post semajno, kaj
alproksimiĝante, elpendigu signon por ke ni sciiĝu, kiuj
alvenas.
Unu tagon Vendredo ĝojege alkuris al mi kaj diris, “Ili
veni returne! Ili veni returne!” Mejlon de la bo rdo vid-
iĝis velboato veturanta alteren, sed mi sciis, ke tiu ĝi ne
povas esti, ĉar la boato estas aliflanke de la insulo. Mi
ankaŭ vidis tra mia vidilo ŝipon malproksimen enmare.
Troviĝis dekdu viroj boate ; tri ĉenligitaj, kaj kvar havas
Danielo Defo 60 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
pafarmilojn.
Baldaŭ mi vidis, ke unu el la viroj levis sian glav on
antaŭ la ĉenligitaj viroj, kaj mi sentis ke ĉio ne estas ĝusta.
Poste mi vidis ke tri viroj antaŭe ligitaj estas senligit aj; kaj
surteriĝinte, ili kuŝiĝis en la ombron arban. Baldaŭ mi
estis ĉe ilia flanko, ĉar ilia malĝoja kaj ĉagreniĝa vidiĝo
min memorigis pri la unuaj horoj, kiujn mi travivis ĉe
tie-ĉi kie ĉio envolviĝis en malgajo.
Mi aliris al tiuj-ĉi viroj kaj diris:
“Kiuj vi estas, sinjoroj?”
Ili ektimis pro mia voĉo kaj stranga vestaĵo, kaj ekmo-
vis kvazaŭ ili volus forkuri de mi. Mi diris, “Ne timi min,
ĉar eble amiko estas apude, kvankam vi ne tion pensas.”
“Tiuokaze li certe estas sendita el la ĉielo,” diris unu el
ili gravmiene, kaj samtempe demetas la ĉapon antaŭ mi.
“Ĉia helpo venas de ĉielo, sinjoro,” mi diris. “Sed kion
mi povas fari, por vin helpi? Vi vidiĝas kvazaŭ vi havas
ŝarĝon da plenkaŭzo e nbruste. Mi vidis, antaŭe, ke unu el
la viroj levis sian glavon, kvazaŭ li intencas mortigi vin.”
La larmoj fluis malsupren la vizaĝo de la malfeliĉulo
dum li diras, “Ĉu tiu-ĉi estas dio aŭ homo?” “Ne dubu pri
tio, sinjoro,” mi respondis, “Ĉar Dio ne venus en laŭa
vestaĵo. Ne, ne timu—nek troaltigu viajn esperojn; ĉar vi
vidas nur homon; tamen, unu kiu laŭeble faros ĉion, por
helpi vin. Via parolado montras, ke ni estas samlandanoj.
Sciigu al mi tion, kio okazis al vi.”
“Nia afero, sinjoro, estas trolonga por ĝin diri al vi,
dum tiuj, kiuj volis mortigi nin, restas tiel proksime. Mia
nomo estas Paŭlo. Iomvorte, sinjoro, mia ŝipanaro elĵetis
Danielo Defo 61 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
min el mia ŝipo, kiun vi tie vidas, kaj min lasis tie-ĉi por
morti. Mi povis apenaŭ farigi ilin, ke ili englavingu siajn
glavojn jam eltiritajn por min m ortigi. Ili elmetis min kun
la du jenaj viroj, mia amiko, kaj la ŝipoficiro.”
“Kien ili iris?” mi demandis.
“Tien, en la arbaĵeton apudan. Mi timas, ke ili min
ekvidis kaj aŭdis; tiuokaze mortigos nin.”
“Ĉu ili havas pafarmilojn?”
“Ili havas kvar pafilojn; unu, en la boato nun.”
“Nu, lasu al mi ĉion fari!”
“Estas du viroj pli malbonaj ol la ceteraj” li diris. “Krom
tiujn, la aliaj reveturigis la ŝipon.”
Mi juĝis, ke estus plej bone, se mi regparolus al Paŭ lo,
kaj mi diris, “Se mi savos vian vivon regiĝos du aferoj,
kiujn vi devas plenumi.”
Sed li legis miajn pensojn, kaj rediris, “Savinte mian
vivon, faru laŭvole pri mi kaj mia ŝipo, kaj veturigu ĝin,
kien vi plaĉos.”
Mi konkludis, ke la du boatgardoj estis surtere, tial tuj
ordonis Vendredon, ke li alportu la remilojn, la velojn,
kaj la pafilojn. Nun la ŝipo estis kvazaŭ en miajn manojn.
Kiam la viroj revenis al la boato, ili ko leregiĝis, ĉar la
boato nun nek havas velon nek remilojn, kaj ili ne sciis
kiamaniere atingi la ŝipon.
Mi aŭdis ilin interparoli, ke tiu-ĉi estas str an ga insulo,
ke koboldoj venis al la boato kaj forprenis la velojn kaj
remilojn. Mi povis vidi, ke kolerege ili kuris tien-reen; jen
sidiĝis boate, jen reiris surteron.
Kiam ili aproksimiĝis, Paŭlo kaj Vendredo deziris ke mi
Danielo Defo 62 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
tuj ataku ilin. Sed mi deziris indulgi ilin, kaj mortigi mal-
multajn laŭeble. Mi ordonis ke du viroj, laŭteren rampu
manepiede, por ke oni ilin ne vidu; kaj, alproksimiĝinte
ilin, ne pafu ĝis mi ĝin ordonos.
Baldaŭ tri el la ŝipanaro alproksimiĝis. Ĝistiam mi nur
aŭdis iliajn voĉojn; sed, alproksimiĝinte, ke mi ilin povis
vidi, Paŭlo kaj Vendredo leviĝis kaj pafis. Du viroj falis
mortpafitaj, la du plej malbonaj el la ŝipanaro, kaj la tria
forkuris. Je la pafilbruo, mi alkuris, sed estis tiel malluma,
ke la viroj ne povis eltrovi, ĉu ni estas tri aŭ tri dudekoj.
Okazis, kiel mi deziris, ĉar mi aŭdis ke la viroj deman-
dis: “Al kiuj ni devas kapitulaci, kaj kie ili estas?” Ven-
dredo respondis, ke Paŭlo estas k un la reĝo de la insulo,
kiu havis viraregon. Pri tio, unu el la ŝipanaro diris, “Se
Paŭlo indulgos niajn vivojn, ni kapitulacos.” “Tiuokaze”
Vendredo daŭrigis, “vi sciiĝos la reĝan volon.” Tuj Paŭlo
parolis al ili: “Vi konas mian voĉon; se vi demetos viajn
armilojn, la reĝo indulgos viajn vivojn.”
Ili nun ĵetis sin sur la genuojn por indulgigi la vivon.
Mi zorgis, ke ili ne vidu min, kaj promesis al ili, ke il i vivos,
sed ke mi elektos kvar el ili por veturigi la ŝipon, kaj ke
la ceteraj estos firme ligitaj por certigi la fidelecon de la
kvaro. Tiel mi montris al ili, kia severega reĝo mi estas.
Kompreneble, mi baldaŭ liberigis ilin, kaj instruis ilin
por a nstat aŭi min sur la insulo. Mi diris al ili pri ĉiuj miaj
vivmanieroj, instruis ilin kiel zorgi pri la kaproj, prilabori
la farmon, kaj fari panon. Mi donis al ili domon, pafar-
milojn, laborilojn, la du katojn; fakte, ĉion escepte Polo
kaj mia oro.
Danielo Defo 63 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Kiam mi sidis sur la supro monteta, Paŭlo alproksim-
iĝas. Li etendis la manon por elmontri la ŝipon, kaj kun
kortuŝeco ĉirkaŭprenis min, kaj diris: “Mia kara amiko,
jen via ŝipo! ĝi tute estas la via, kaj ĉio kio estas en ĝi.”
Mi okulrigardis la ŝipon, kiu restis duonmejlon de la
terbordo ĉe la enfluejo rivereta, kaj apud la loko, kie mi
surterigis mian floson. Ja, tie ĝi kuŝas, la ŝipo, kiu estas
liberigonta min kaj alportos min, kien mi elektos aliri. Ĝi
havas la velojn laŭvente, kaj la flagoj balancis siajn gajajn
strekojn en la venteto. Tia vidaĵo ĝojvenkis min, kaj mi
svenfalis. Tiam Paŭlo elprenis boteleton, kaj donis al mi
trinkon, sed longtempe mi ne povis paroli.
Tiam Vendredo kaj Paŭlo surŝipiĝis, ka j Paŭlo rekoman-
dis la ŝipanaron. Ni ne ekveturis tiunokte; sed morgaŭta-
gmeze mi forlasis la insulon—tian dezertan insulon, kie
mi pasigis tian grandparton de mia vivo—netute trioble
dek longajn jarojn.
Reveninte al mia kara naskiĝlando, ĉio ŝajnis al mi
stranga kaj nova. Mi iris al mia antaŭa hejmo en Jorko,
sed tie ne troviĝis iuj el miaj parencoj, kaj malĝoje mi
eltrovis sur iliaj tombŝtonaj la malĝojan sciigon pri ilia
sorto.
Pensante kompreneble, ke mi jam mortiĝis, ili testamen-
tis al mi nek siajn riĉaĵon nek bienon, tial mi tre bezonis
ian enspezon, ĉar mi ku nprenis nur malmulte da mono
kun mi de la insulo. Jen malriĉeco, mi havis la bo nŝan-
con renkonti mian bonamikon, kiu iam enprenis min en
sian ŝipon. Li nun trograndaĝis por labori, kaj lia filo nun
estris la ŝipon. Li unue ne rekonis min, sed baldaŭ reme-
Danielo Defo 64 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
moriĝis pri mi post kiam mi diris al li, kiu mi estas. Mi
eltrovis de li, ke la bieno, kiun mi aĉetis survoje insulon,
nun estas multevalora.
Ĉar ĝi estis malproksime, mi ne ŝatis iri tien kaj loĝi
tie, tial mi decidis ĝin vendi, kaj post kelke da monatoj
mi ricevis por ĝi tiel multe da mono, ke mi subite fariĝis
riĉulo.
Semajnoj, monatoj, kaj jaroj pasiĝis. Mi havas bienon,
edzinon kaj du filojn, kaj mi neniel estas juna; sed mi ne
povis forigi fortan deziron, loĝante en miaj pensoj tage
kaj en miaj sonĝoj nokte; ke mi ankoraŭ unufoje vizitu
mian karan insulon.
Mi nun ne plu devas laboradi por nutraĵo aŭ por viv-
tenado; ĉio, kion mi devas fari, jene: instrui miajn filojn
kiel saĝiĝi kaj boniĝi, kaj mem vivi komforte kaj observi
kiel mia riĉaĵo pligrandiĝas tagon post tago. Tamen, la
dezirego reiri al miaj terdometoj envolvis min laŭnube
kaj mi ne povis ĝin forpeli de mi; tiel vere estas: “Kiu ajn
en osto ennaskiĝis, ne el karno eliriĝis.”
Fine mortiĝis mia edzino, kio estis frapego, kaj mia hej-
mo nun estas tiel malgaja, ke mi decidis ree ekiri surmaron;
kaj, kun Vendredo vojaĝi al tiu dezerta insulo, kie loĝas
miajn esperojn tutajn.
Mi kunprenis provizon, ilojn, vestaĵojn, kaj similaĵojn
laŭspace, ankaŭ lertmetiistojn por loĝi sur la insulo. Ekve-
turante, ni havis favoran venton, sed ununokte, la ŝipofi-
ciro min sciis, ke li observis fulmon kaj aŭdis pafegon. Je
tio, ĉiuj kuris al la ferdeko, de kie ni vidas grandan lumon,
kaj, ĉar ne estas tero en tiu direkto, ni sciis ke ŝipo certe
Danielo Defo 65 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
brulas surmare iomproksime, ĉar ni aŭdis paruon.
La vento ankoraŭ estis favora, tial ni veturis al la prok-
simeco, kie la lumo vidiĝis, kaj post duonhoro, klariĝis
al ni, ke marmeze brulas ŝipo granda. Mi ordonis ke oni
pafu kvin pafojn, kaj poste ni atendis la ektagiĝon. Sed
noktmeze la ŝipo eksplodis, la flamoj forŝutis, kaj la ŝipre-
staĵo subakviĝis. Ni elpendigis lanternojn kaj daŭrigis la
pafadon tutanokte por sciigi ke iu helpos ilin.
Je la oka horo morgaŭtagmeze, ni eltrovis per vidilo
ke du el la ŝipboatoj, plenaj de viroj, restas enmare. Nun
vidis nin la viroj enboataj, kaj penis laŭeble, ke ni vidu
ilin, kaj duonhore, ni atingis ilin.
Nepriskribebla, la sceno, kiu okazis, kiam la malfeliĉaj
Francoj (tiaj do ili estis) atingis ŝipbordon. Pri malĝojoj
kaj timoj, ĉio tuj priskribiĝis—sopiroj, ekĝemoj kaj larmoj
fariĝas la tutaĵo ilia, sed tia ĝojkaŭzo vere estis tromulte
por homoj malfortaj.
Kelkaj ĝojkriegis kvazaŭ ili krevu la ĉielon, aliaj ploregis
kaj tordis la manojn kvazaŭ en la profundegaĵo de malĝo-
jo, kelkaj dancadis, ridadis, kantadis, sed ne malmultaj
estis mutaj, malsanaj, malfortaj, svenantaj, aŭ duonfrene-
zaj, kaj vidiĝis du aŭ tri, kiu dankis Dion.
Inter la stranga grupo troviĝis juna Franca pretro, kiu
penis laŭeble kvietigi ilin, kaj mi observis ke li alproksim-
iĝas al kelkaj el la ŝipanaro, kaj diris al ili: “Kial vi kriegas,
kaj elŝiras la harojn, kaj tordas la manojn, miaj kunuloj?
Via ĝojo estu kora kaj plena, espri mu ĝin liberege, kaj ĉ es-
igu tiujn-ĉi falsgestojn; levu la manojn laŭdante; laŭtiĝu
via voĉo ne kriegante sed dankhimnante al Dio, kiu vin
Danielo Defo 66 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
helpis el tia granda danĝero, ĉar tion fari aldonos pacon
al via ĝojo.”
Morgaŭan tagon ĉio troviĝis normala, tial mi dividis
kun ili mian provizon, kaj ilin surbordigis sur renkonitan
ŝipon, survoje al Francujo, ĉiujn, krom kvin, kun la pretro,
deziris kunigi sin kun mi.
Sed ni nelongtempe veturis, kiam ni renkontis ŝipon
ventegpelitan enmaron, la mastoj perditaj, kaj ol ĉio pli
malbone, ĝia ŝipanaro ne havis uncon da viando nek
pano dum dek ta goj. Mi donis al ĉiu iom da nutraĵo, kiun
ili manĝis kvazaŭ lupoj, sed timante ke trosato kaŭzus la
morton, mi haltigis ilin.
Troviĝis en la ŝipo junulo kaj junulino, pri kiuj la ŝipo-
ficiro juĝis , ke ili jam mortiĝis, kaj li ne havis la korforton
por iri al ili. Mi eltrovis, ke ili malfortiĝis pro malsato, kaj
estas kvazaŭ en la makzeloj de la morto; sed post iom da
tempo ili ambaŭ resaniĝis, kaj, ĉar ili ne deziris reir i al ilia
ŝipo, mi kunprenis ilin. Tial mi jam havis surŝipe ok pli
ol tiam, kiam mi ekveturis.
Post tri monatoj de mia hejmforla so, mi ekvidis mian
insulon, kaj bone alterigis la ŝipon flanke de la rivereto,
apud mia antaŭa domo.
Irante al Vendredo, m i demandas, ĉu li scias, kie ni nun
troviĝas. Li ĉirkaŭrigardegis, kaj baldaŭ, kunefrapante la
manojn, diris: “Ha, jes! Ha, tie! Ha, jes, ha, tie!” Baldaŭ
li ekdancis tiaĝojege, ke mi lin apenaŭ povis deteni sur la
ferdeko. “Nu, kion vi pensas, Vendredo,” mi diris, “ĉu ni
tie-ĉi trovos ilin, kiujn ni lasis?”
Tutmute li staris tempeton, sed kiam mi parolis pri mal-
Danielo Defo 67 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
juna Jafo (kies filo Vendredo estas) la larmoj fluis malsu-
pren lian vizaĝon, kaj lia koro malĝojiĝis.
“Ne, ne,” li diris, “Ne plu, ne, ne plu.”
“Kial vi tion scias?” mi demandis, sed li skuis la kapon,
dirante, “Ho, ne, ho, ne, li morti longe, li grandaĝa viro.”
Ĵus tiam liaj akraj okuloj ekvidis kelke da homoj ĉe la
supro monteta, kaj li diris, “Mi vidi virojn, tie, tie, tie!”
Mi ne povis vidi signon pri ili, sed ordonis pafi tri pa-
fojn por anonci, ke ni estas a mikoj, kaj ni baldaŭ ekvi-
dis fumon suprenirantan ĉe la flanko rivereta. Tiam mi
ordigis la boaton, levis pacflagon, kaj surteriĝis kun Ven-
dredo, la franca pretro kaj kelkaj el la ŝipanaro. Ni ĉiuj
havis armilojn, ĉar ni ne sciis ĉu troviĝus malamikoj sur
la insulo, sed poste eltrovis, ke singardemo ne estas ne-
cesa. La unua viro, kiun mi ekvidis ĉe la rivereto, estis
mia malnova amiko, Karlo de Hispanujo, kiun antaŭe,
mi prenis el la manoj de la ruĝaj homoj.
Mi komandis al ĉiuj boate, ke ili ne surteriĝu, sed Ven-
dredon mi ne povis deteni, ĉar li ekvidis maljunan Jafon.
Ni staris rigardante lin, kiel li kvazaŭ flugas al la maljun-
ulo laŭsage, kaj ĉirkaŭprenas lin, karesis kaj sidigas lin en
la ombron; poste, li forstaras spaceton por rigardi lin tut-
anime en okuloj, simile al oni rigardas artverkon. Tiam,
mano en mano li kondukas lin tien kaj reen laŭ la marbor-
do, iafoje venante al la boato por alporti al li kukon aŭ
trinketon da rumo; poste, li residigis lin sur la teron, dan-
cadis ĉirkaŭ li, dume dirante al li strangajn rakontojn pri
ĉio, kion li vidis de kiam li kaj maljuna Jafo laste kunestis.
Karlo kaj liaj amikoj portis pacflagon laŭ la mia, kaj
Danielo Defo 68 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
unue, Karlo ne eltrovis kiu mi estas; sed, kiam mi parolis
kun li lialingve, li suprenĵetegis la brakojn, kaj diris, ke li
hontas ne rekonante la vizaĝon de la viro, kiu foje venis
por savi lin. Li kore premis mian manon, kaj poste kon-
dukis mi al mia antaŭa domo, kiun li nun transdonis al
mi.
Mi ne eltrovus la lokon pli malfacile se mi neniam lo-
ĝus tie: la arboj estis tiel multaj kaj densaj, ke neniu povis
atingi la domon alie ol laŭ tiaj kaŝitaj vojetoj, kiujn po-
vis eltrovi nur tiuj, kiuj ilin faris. “Kial vi konstruis tian
fortikan palisaron ĉirkaŭ vi?” mi demandis; sed Karlo res-
pondis, ke mi mem konsideros ke estas necese tion fari,
certe post kiam mi aŭdas pri ĉio kio okazis.
Tiam li venigis la antaŭajn ŝipanojn de la ŝipo de Paŭlo,
sed mi ne povis diveni, kiuj ili estas, ĝis Karlo diris, “Jen,
sinjoro, estas kelkaj el la viroj, kiuj ŝuldas al vi al vivon.”
Tiam, ili vice venis al mi, ne kvazaŭ antaŭe, malĝentila
ŝipanaro, sed simile al altranguloj, kiuj estas kisontaj la
manon de sia reĝo.
La unua afero por mi estis aŭdi pri ĉio kio okazis sur la
insulo de kiam mi ĝin lasis.
Taŭgas, ke mi jen paŭzu mian rakonton por diri ke ki-
am mi estis lastfoje sur la insulo, mi elsendis Karlon kaj
Jafon al la kontinento por a llogi kelkajn el la amikoj de
Karlo, kiuj ĵetiĝis tien sur la marbordon survoje de His-
panujo. Kompreneble mi tiam neatentis, ke ŝipo troviĝas
tiel proksime p or alporti min al mia naskiĝlando. Tial,
reveninte al la insulo, Karlo kaj Jafo trovis, ke mi jam
foriris, kaj anstataŭ ol mi, jen troviĝis kvin fremduloj.
Danielo Defo 69 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Tiuj-ĉi kvin viroj estis parto da ŝipanoj, kiuj elĵetis Paŭ-
lo el lia ŝipo. Du el ili, kies nomoj estas Sa mo kaj Jo, ne
estis tiaj malbonuloj kiel siaj kunuloj, kiuj estis bando da
friponegoj, kies ĉefo estis nomita Vilhelmo. Fo rirante de
la insulo en la ŝipo de Paŭlo, mi kunprenis Samon kaj Jon
surŝipe, sed ĵus kiam mi estis ekveturonta, ili eniris unu
el la boatoj de la ŝipo, kaj reveturis al la insulo por kuniĝi
kun siaj tri amikoj.
Mi nun estas rakontonta, precize laŭ mi ĝin aŭdis de
Karlo, ĉion, kio okazis sur la insulo de kiam mi ĝin forlasis.
Vidante, ke siaj du kunuloj revenis por ku niĝi kun ili,
Vilhelmo kaj liaj anoj bojkotis ilin, nek permesis al ili
loĝi kun ili nek partopreni en la nutraĵo. Tial Samo kaj
Jo devis vivi laŭeble por si mem per severa laborado, kaj
ili domiĝis flanke de la insulo, kie ili konstruis kabanon
kaj budon, kaj elfaris farmon.
Por ke mi estu justa al Vilhelmo mi ĉi-tie devas diri, ke,
kvankam li estis malbonulo, li faris du bonfaraĵojn, kiam
Karlo kaj liaj amikoj revenis al la insulo: li donis al ili
nutraĵon por manĝi, kaj li metis en la manojn de Karlo
mian letereton, kiel ankaŭ longan rulpaperon, sur kiun
mi jam elskribis, kiamaniere ili povos baki panon, zorgi
pri la kaproj, dissemi la grenon, sekigi la vinberojn, kaj
fari potojn kaj argilvazojn, laŭ mi faris.
Dum iom da tempo Karlo kaj lia ana ro prosperis en
mia antaŭa hejmo: ili havis la uzon de ambaŭ domo kaj
kaverno, kaj en-el-iris laŭvole.
Karlo kaj Jafo faris la laboron, sed pri Vilhelmo kaj liaj
anoj, ili nenion faris esceptinte mortpafi birdojn ĉe la mar-
Danielo Defo 70 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
bordo. Nokte reveninte hejmon, ili sendankeme manĝis
de ĉia bonmanĝaĵo en la domo, plie agis laŭ la hundo en
la stalo de la bovo: ne dezirante manĝi, ili ne permesis la
ceterajn manĝi. Ne decus paroli pri tiaj aferetoj, sed pro
ili fine okazis disputego kun la ceteraj, kaj ilia malamo
tiom kreskis, ke karno kaj sango ne pli longe povis tion
elporti.
Reveninte de la kontinento, Karlo—kiun mi nun no-
mos “ĉefo” ĉar li ĉefis la ceterajn—volas permesi, ke la
kvin viroj el la ŝipanaro de Pa ŭlo loĝu en la domo, kiel
bonamikoj; sed, la tri friponoj ne volis aŭdi pri tio; tial la
ĉefo donis al Samo kaj Jo grenon por dissemi, kaj iom da
pizoj, kiun mi antaŭe lasis sur la insulo; ili baldaŭ lernis
fosi, kaj planti, kaj fari plektbarilojn ĉirkaŭ la kampo, laŭ
tiu, kiun mi priskribis por ili; kaj, vivi virte.
Tion observ ante , la tri malbonuloj estis ĵaluzaj; ektedis
kaj ekenuis ilin; dirante, ke la insulo al si mem aparte-
nas; kaj neniu, ne pagante luprezon, havas rajton starigi
konstruaĵojn sur ĝi. Samo kaj Jo unue pensis, ke tio estas
ŝerco; kaj diris, “Venu, sidiĝu, kaj rigardu, kiajn belajn
domojn ni konstruis; ka j diru al ni, kiom da luspezoj vi
deziras, ke ni pagu, kaj en kia monspeco vi preferas ĝin
ricevi.”
Sed Vilhelmo baldaŭ klare montris, ke ili ne ŝercas; ĉar,
li ekbruligis torĉon, kaj ĝin almetis al la domtegmento,
kaj ĝin bruligus, se Jo ne tuj surmetus sian piedon sur la
torĉon k aj estingus ĝin. Tio, tiom furiozigis Vilhelmon,
ke li lin atakis per stango, kiun li tenas en la mano, kaj
nun okazis kruelega batalado, kiu finiĝis tiamaniere, ke
Danielo Defo 71 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
la tri friponoj forkuregis. Sed tempete, ili revenis kaj pied-
premis la grenon, kaj mortpafis la kapridojn.
Fine la malamo de Vilhelmo kaj liaj anoj tiom pligran-
diĝis, ke ununokte, ili ekiris kun pafarmiloj por mortigi
Samon kaj Jon dumdorme. Sed veninte al iliaj kabanoj,
ili neni un trovis; kaj Vilhelmo diris, “Ha! jen la nesto, sed
la ‘birdoj’ forflugis!” Tiam ili disrompis ĉion kion ajn ili
povis ruinigi, ne lasante bastonon, nek signon por montri
kie la kabanoj antaŭe staris; kaj ili elradikis ĉiujn arbetojn,
kaj disĵetis ilin renverse.
Aŭdante pri la friponaĵojn, la sango de Karlo kaj liaj
anoj ekbolis; sed ĉio, kion Vilhelmo diris, estas, “Al vi
sinjoroj ‘Aĉuloj’ de Hispanujo, ni faros tiel same, se vi
ne ŝanĝos viajn manierojn.” Tiam Karlo deprenis iliajn
pafilojn kaj tranĉilojn, kaj ordonis, ke ili estu ĉenligataj.
Sentante tian pikan venĝon, l a tri friponoj baldaŭ malvar-
metiĝis, kaj deziregis paciĝon, kaj rericevi siajn armilojn,
kaj liberiĝi. La ĉefo diris al ili ke li iutempe liberigos ilin;
sed ke li ilin ne domigos, kaj ke li ne redonos la pafilojn
antaŭ ol tri aŭ kvar monatoj.
Fine, ili petegis ke Karlo kaj liaj anoj ilin reenmetu, kaj
donu al ili panon por manĝi, ĉar ili ne havis alie ol ovaj
nutraĵon ĝisnune. Sed la ĉefo diris, ke li neniom cedos ĝis
poste ili ĵuros rekonstrui l a kabanojn detruitajn. Tiam ili
alĵuris.
Unu tagon Vilhelmo kaj liaj du kamaradoj kaprice
iris al la kontinento por kapti kelke da ruĝaj homoj, kaj
hejmporti ilin por sklavoj, por ke ili faru la tedlaboron.
Ĝoje Karlo deziregus forestigu tiajn virojn, pri kiuj li
Danielo Defo 72 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
neniam povis konfidi, sed bonafide diris al ili, kiel mal-
saĝa li konsideras la projekton. Tamen, ili estis decidaj,
kaj li donis al ili el la provizo ĉion, kion ili bezonos, kaj
boategon por la veturo; kaj ilin adiaŭante, neniu pensis,
ke ili revenos al la insulo. Sed jen! post tri semajnoj ili ja
revenis. Ili diris, ke ili trovis teron post du tagoj, kaj la
ruĝaj homoj donis al ili radikojn kaj fiŝojn por manĝi. Ili
kunportis ok gesklavojn, tri virojn kaj kvin knabinojn,
doninte antaŭe al la bonmastro hakilon, fosilon, ŝraŭbon,
kaj malnovan ŝlosilon.
Koncerne tiuj-ĉi junaj sklavinoj Karlo kaj la ceteraj
viroj ne deziris edziĝi kun ili, tial la kvin viroj el la ŝipa-
naro de Paŭlo lotis, kaj ĉiu ricevis unu kiel edzinon, sed
la sklavoj faris la laboradon, kvankam ne estis multe da
laboro por ili. Tamen, unu el i li forkuris al la arbetaĵo, kaj
ni ne povis lin trovi; kaj ĉar kelkaj el la sova ĝaj gentoj
alvenis sur la insulo por festeni kaj dancadi, Karlo iom
timis, ke li reiris kun ili, kaj reveninte hejmon sendanĝere,
li certe diros sian genton pri la loĝejoj de la blankuloj.
Unu nokton Karlo sentis tre malkvieta enanime, kaj
tute ne povis dormi. Li kuŝiĝis sed ne trankviliĝante li
leviĝis kaj rigardis eksteren. Li ne povis vidi ion , ĉar la
nokto estis tro malluma, kaj li rekuŝiĝis. Sed ne estas ri-
pozo. Ne sciante la kaŭzon de tia senripozo, li vokis unu
el siaj kunuloj, parolante al li pri liaj timoj “Kion vi di-
ras!” respondis li “eble sovaĝa gento surteriĝis, kaj ilia
boatbruado vin maldormigis.”
Tiam ili rapidis al la supro monteta, kien mi ofte iris; de
tie ili vidis tra vidilo boataron da pli ol dudeko da boatoj,
Danielo Defo 73 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
plenaj je viroj havante pafarkojn, sagojn, bastonegojn,
glavojn lignajn, kaj similajn batalilojn; kaj certiĝis, ke la
alvenantoj estas bando da sovaĝuloj; venante por rabegi
la blankulojn.
Iliaj boatoj ankoraŭ estis malproksime enm a re, tial Kar-
lo kaj anoj havas kelke da horoj por pripensi tion, kion
faru. Lia nombro estante tiom malmulta, Karlo konsideris
saĝe kaŝi kaj gardi.
Unue, ili sendanĝeriĝis la edzinojn kaj provizojn en la
arbaro densparte. Tiam, tuj kiam ili vidis, ke la ruĝuloj
surteriĝis kaj aldirektis la iradon, ili enpelis la kaprojn
en la arbaron por vagadi laŭvole, por ke la ruĝaj homoj
opiniu ilin sovaĝaj.
Tuj Karlo kaj anoj grupiĝis, memstare kaj brave. Du
virinojn oni ne povus deteni, kiuj ekiris por batali pafar-
ke. Karlo, ĉefo de la insulo ĉefis, sed li nomis Vilhelmon,
komandanton de unu grupo, ĉar li nun montris tiom da
fideleco, saĝeco kaj akra sento, ke ĉiuj juĝas bone pri la
lerteco kaj fervoro.
Ne havante armilojn por ĉiuj, la ĉefo donis al la skla-
voj, longan stangon najl pintan, kaj hakilon iliaflanke. Ili
postenis en la arbetaĵo apud la loko sur kiu antaŭe staris
la kabanoj bruligitaj, kaj tie ili atendis la ruĝajn homojn.
La kontraŭuloj nun alpaŝis kun maltimaj kaj kruelegaj
mienoj; ne orde sed amase diskure, al la loko kie Karlo
atendas ilin. Kiam la unua bando tiom alproksimiĝis, ke
ili estas en pafspaco, Karlo ordonis, ke siaj anoj pafu unu-
igite sur ilin; por ke tiuj, unue a peran te falu mortigitaj, kaj
ke teruro kaj timego ekkaptu la ceterajn.
Danielo Defo 74 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Tiam la ĉefo kaj grupo eliris el la arbarlimo, kie ili ĝis
tiam atendis, kaj tiam triflanke atakis la malamikojn pa-
filkape, glave, bastone, tiel brave, ke la ruĝuloj laŭte ekkri-
egis kaj forkuris laŭeble. Ĉar la ĉefo ne volis postsekvi ilin,
ili sendanĝere revenis marbordon, kie kuŝas iliaj boatoj.
Sed ne finiĝis ilia malvenkego; ĉar, tiutage blovis granda
ventego, tial la boatoj ne povis ekveturi; kaj, tiunokte ia
alfluo ŝovis la plej multon da la boatoj tiel alte surteron,
ke il i apena ŭ povis surmariĝi, kaj la ondoj disrompis kelke
da ili.
Tagiĝon, vidante, kiel troviĝis la aferoj, ia ĉefo diris: “Se
ni permesos tiujn virojn, ke ili eniras en siajn boatojn kaj
reiras, ili sciigos al ia ceteraj el la gentoj surkontinentaj,
ke ni estas tie-ĉi, kaj militoj neniam finiĝos tiel longe kiel
ni vivos; sed, se ni ilin detenos tie-ĉi, kaj agos bone al
ili, ili ne malutilos nin.” Tial, por certigi, ke ili ne lasu
la insulon, la ĉefo ordonis ke iom da ligno de seka a rbo
alportiĝu, kaj bruligu la boatojn.
Tion vidante, la ruĝuloj kuris ĉirkaŭ ia tuta insulo kun
laŭtaj kriegoj freneze, tiel ke Karlo unue ne scias kion fari
pri ili; ĉar, ili piedpremis la grenon, kaj elŝiras la vinber-
ujojn ĝuste kiam la vinberoj maturiĝis, kaj faris multe da
difektaĵo.
Fine la ĉefo sendis la maljunan Jafon por diri a l la ruĝaj
homoj sialingve; ke, bone estos al ili; ke, indulgos lian
vivon; ke, donos parton da la insulo al ili por loĝejo, se ili
restos laŭlime, kaj grenon kaj rizon por planti, kaj panon
por manĝi ĝis la rikolto.
La malfeliĉuloj treege ĝojis, ĉar ili ricevas tiajn bonajn
Danielo Defo 75 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
pacigojn, kaj ili baldaŭ lernis fari ĉiuspecojn da objektoj
el kano kaj ligno, kiel seĝoj, skabeloj kaj litoj; kaj ili ĉion
faris lerte, post kiam instruiĝis. De tiam ĝis mi revenis al
la insulo ne vidis miaj amikoj sovaĝulon.
Kiam mi aŭdis tiun rakonton de Karlo, mia koro frapa s
rapide pro la grandaj danĝeroj, kiujn ili travivis; sed mi
ĝojis ĉar nun loĝas pace tiuj gentoj de la Granda Raso en
tia spaceto sur mia insulo, kiu unue ne enhavis iun krom
mi.
Mi miris pro la ŝanĝo su r la insulo; la arboj kreskiĝ-
inte, dometoj konstruiĝinte, kaj la granda parto de la tero
kulturiĝinte. La dometo de Vilhelmo ja estis artverko; ĝi
havas fortikajn fostojn ĉe la kvaranguloj; la muroj kaj
la tegmento estis faritaj el kanoj arte plektitaj; ĝi havas
tegmenton rizpajlan, kaj grandegan folion supre por ĝin
ŝirmi kontraŭ la sunbrilo.
Mi nun diris al Karlo, ke mi ne venis por forpreni lian
viraron, sed por alkonduki homojn, kaj por alporti ĉion
tian, kion ili bezonos, por ke ili povu gardi siajn domojn
kaj kuraĝigi iliajn korojn.
La morgaŭan tagon mi faris festenegon, kaj la kuir-
isto de la ŝipo venis surteron por ĝin pretigi. Ni alportis
kelkajn postkvaronojn da salbovaĵo kaj porkaĵo, pelvon
da punĉo kaj iom da biero kaj francaj vinoj; Karlo donis
al la kuiristo kvin kapridojn por rosti; tri, elsendonte al
la ŝipanaro por ke ili siaparte povu festeni freŝviande de
la terbordo.
Mi donis al la vir oj tutan vestaron, ambaŭ por varmaj
kaj malvarmetaj tagoj; robojn kaj ŝalojn por la edzinoj;
Danielo Defo 76 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ne estas neceso por m i diri, kiom ili ĝojis pro tiaj donacoj.
Tiam mi elprenis sufiĉan provizon da iloj; ĉiu viro ricev-
ante fosilon, rastilon, hakilon, levilon, segilon, tranĉilon,
armilaron kaj ĉion, kiom ĉiu eble bezonos.
Vidante, ke regas bonvolo ĉiuflanke mi kondukis surte-
re, la gejunulojn, kiujn mi antaŭe prenis el la duonmorte
de malsato. La knabino estis edukita zorge, ka j ĉiuj ŝip-
anoj ŝin laŭdas . Ambaŭ ŝi kaj la junulo deziris resti sur la
insulo, laŭe la franca pretro; tial mi donis al ĉiu pecon da
tero, sur kiu ili konstruis tendojn kaj garbejojn.
Mi estis alkondukita kun mi lertmetiistojn al la insulo,
unu el kiuj povis elfari ĉiajn aferojn, tial mi nomis lin
“Jako de Ĉiametio.”
Unu tagon la franca pretro demandis min ĉu mi lasos
Vendredon sur la insulo. “Ĉar per li,” li diris, “mi povus
paroli al la ruĝaj homoj ilialingve, kaj instrui ilin pri la
diaj aferoj; kaj, ĉu estas necese, por mi diri, ke tio estas la
kaŭzo, pro kiu mi venis ĉi-tien.” Mi sentis, ke mi ne lasus
Vendredon por la tuta mondo, tial mi respondis, ke se mi
decidus lasi lin, mi estus certa, ke Vendredo ne lasus min.
Eltrovinte, ke ĉio estas bonstata sur la insulo, mi re-
bonstatigis mian ŝipon, por ke mi unufoje plu lasu tiun
terbordon.
Irante fine al la ŝipo, la junulo, pri kiu mi ĵus parolis,
alproksimiĝas kaj diras, “Sinjoro, pretron vi kondukis
ĉi-tien ku n vi, kaj dum vi ankoraŭ ĉeestas ni deziras la
edziĝon de du el ni.” Ŝajnis al mi certe, ke unu estas la
junulino, kaj ke la junulo deziras edziĝi kun ŝi. Tial mi
parolis iom varmvoĉe kaj diris al li, ke li bone pripensu
Danielo Defo 77 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
la aferon, ĉar la junulino ne estas edukita samrange laŭ li.
Sed ridetante li diris, ke mi juĝas malprave; estas Jako de
Ĉiametio, por kiu li petegas.
Tion aŭdante, mi multe ĝojis, ĉar mi sciis, ke la junulino
estas laŭeble bona, ka j mi juĝis, ke Jako estas bona; tial,
samtage mi donis ŝin al li, por ke ŝi estu lia edzino. Ili estis
havontaj pecegon da tero por kreskigi rikolton sur ĝi, kaj
domon, kaj budojn por iliaj kaproj kaj provizoj.
La insulo nun estis planata jene: Okcidentparto resti
senkultura, tiel ke surteriĝante, la sovaĝaj gentoj povos
veni-deiri, neĝemante iun. Malnova domo esti por la ĉefo
kaj ĉiuj la arbetaĵoj nun etendante ĝis la rivereto; sudparto
por la blankuloj; kaj la nekulturita parto de la insulo por
la ruĝuloj kies boatojn ni bruligis.
Mi pripensis, ke estas unu donaco, pri kiu mi jam ne
pensis, nome la libro de la Dia Vorto; kiun mi sciis, donos
al ili novan forton por laborado, kaj helpos al ili elporti
la tentojn de la vivo. Tial mi ordonis, ke ĉiuj kolektu
ĉirkaŭ mi, kaj levante tiun-ĉi Ĉeflibron, mi diris, “Ĝin
ŝatu! Ĝin metu al la koro! ĉar ĝi enhavas vortojn, k iuj
elvenis el la lipoj de Kristo nia Sinjoro, kiujn Li parolis al
ni ame, por nin tiri al Si mem. Ĝisnune, vi ne havis tian
libron sur la insulo. Sendube, tiuj-ĉi riĉaj kampoj; tiuj-ĉi
riĉaj rikoltoj; tiuj-ĉi brilaj ondoj, kiuj lavas la bordojn
ĉirkaŭante vin, pruvos al vi, ke estas Granda Dio, Dio de
amo; sed, tia evidentaĵo ne estas sufiĉo, ne dirante al ni
pri la saĝeco kaj la amo de Dio; kaj nin lasas en mallumo
pri la mondo venonta, mondo brila pro amo kaj paco;
kaj, kiel ĝin atingi.”
Danielo Defo 78 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Nun estinte sur la insulo unu monaton; kvinan tagon
de Majo mi denove ekveturis kun mia bona Vendredo,
ĉiuj dirinte al mi, ke ili restos ĝis mi revenos por forporti
ilin.
Ferdeke, mi ĵetis longan rigardon sur ilin, kaj tiam kaŝis
mian vizaĝon en la manojn.
Veturinte tri tagojn, kvankam la maro estis glata kaj
trankvila, mi vidis, ke ŝajna s iom nigra ĝi unuloke, kaj
aŭdis, ke unu el la ŝipanoj krias “Teron!” Sciante, ke la
terbordo ne estas proksima, mi ne povis diveni la kaŭzon;
tial mi ordonis la ŝipoficiron, ke li supreniru la maston
ĝispinte por eltrovi per la vidilo tion. Li malsupreniris
kun la malbonnovaĵo ke troviĝas multe da dudeko j de
boatetoj plenaj je sovaĝuloj, rapide alproksimiĝantaj kun
kruelegaj mienoj.
Venante pli proksimen, mi komandis, ke la veloj estu
faldataj, kaj la ŝipo haltigata, kaj sciante, ke la plejmalbo-
naĵo, kiun tiuj viroj povos fari, estus nian ŝipon bruligi
mi mallevigis la boatojn, alligante unu al la antaŭa kaj
unu al la posta parto de la ŝipo.
Tiamaniere ni atendis la malamikon, kaj tempete ili
nin atingis, intencante, mi pensis, nin ĉirkaŭi. Unue ili
ektimegis pro la grandeco de la ŝipo, sed baldaŭ tiom al-
proksimiĝis, ke niaj ŝipanoj signodonis lin, ke ili foriĝu,
neintence, tio kaŭzis batalon kun ili. Ili pafis sur niajn
boatojn nubon da sa goj, kiujn niaj ŝipanoj detenis per
tabuloj por ŝildoj. Ni ne pafis sur ilin, kaj post duonhoro
ili foriĝis enmaron, kaj poste denove revenis al ni.
Mi ordonis, ke miaj ŝipanoj ordigu la pafilojn, kaj sin
Danielo Defo 79 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
kaŝu por esti sendanĝeraj pri la sa goj, se ili pafus; tiam
mi sendis Vendredon sur la ferdekon por alvoki la sova-
ĝulojn ilialingve, kaj demandi, kion ili intencas. Eble ili
ne komprenis, kion li diras, sed tuj, kiam li ekparolis, mi
aŭdas lin ekkrii, ke ili estas pafontaj. Estis tro vere; ili
flugigis densan nubon da sagoj, kaj al mi estis profunda
malĝojo ke Vendredo falas mortpafita. Neniu alia estis
proksime, sed li estis mortpafita per tri sagoj, kaj tri plu
falis apuden. Mi tiom freneziĝis, ke mi ĝojus subakvigi
ĉiujn ilian boatojn, tial mi allasis, ke la viroj ŝargis kvin
pafilojn per kugletaĵo kaj kvin per kuglaĵo, kaj mi redonis
al ili tiel kruelegan pafadon, kiel ili antaŭe neniam vidis.
Tiam stranga sceno montriĝis al niaj okuloj, kaj neniaj
vortoj povas priskribi la teruron kaj timegon, kiuj ekkap-
tis ilin ĉiujn, ĉar la plejmulto el iliaj boatoj estis fendataj
kaj subakvigataj—tri aŭ kvar per unu pafo. La ceteraj
forveturis remileble.
Ni enprenis unu malfeliĉulon, kiu naĝis vivsave, sed lia
parolado estis tiel stranga, ke kornbruo laŭ multe sciigus
al mi. Unue, li ne volis manĝi aŭ paroli, kaj timante ke
li mortsopiru, po r kuraci lin, ni lin forportis boate, kaj
ĵetis en la maron, kaj signodonis al li, ke ni ne savos lian
vivon, se li ne parolos kaj manĝos: Li naĝis ĉirkaŭ kaj
ĉirkaŭ la boato, kaj fine signodonis, ke li faros kiel ni al
li ordonos, tial ni enprenis lin en la boaton.
Post lerniginte iom da vortoj, li diris al mi, ke lia gento
kaj kvar plu alvenis kun reĝoj por batalegi.
“Sed kial,” mi diris, “kaŭzis ilin alproksimiĝi al ni?” Al
tio li rediris, “por ke vi vidu batalegon.”
Danielo Defo 80 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
Tiel, pro tio, mortiĝis Vendredo, kiu tiomjare, estis tiel
bona kaj fidela al mi! Mia koro malleviĝis pro malĝojo. Ni
envolvis lin en mortkitelon, kaj kun profunda malĝojego,
entombigis lin en la maro.
Favoran venton, ni veturis al Ĉiuj Sanktuloj Golfeto,
kaj tie ni trovis la unumastŝipon, kiu ni antaŭe alkondu-
kis tien de la hejmlando, kaj kiun mi intencis alsendi al
mia insulo kun viroj kaj provizaĵoj, post kiam mi sciiĝus,
kiel troviĝis ĉio tie.
Ĉar unu el miaj ŝipanoj deziregis reiri al la insulo en ĝi,
mi diris, ke ĉiuokaze li tion faru, tial mi transdonis al li
por l ia sklavo la ruĝulon, kiun mi ha vas sur la ŝipo. Mi an-
kaŭ eltrovis, ke unu viro, timante la eklezion Hispanujan,
ĝojus, se tie li kun edzino kaj du filinoj loĝus sendanĝe-
raj; tial mi alkondukis ilin surŝipon, kaj sendis kun ili tri
laktobovinojn, kvin bovidojn, unu ĉevalon, kvar ĉeval-
idojn, kaj dudekon da porkoj: ĉiuj, mi poste aŭdis, alvenis
sendanĝere. Lasinte mian insulon nun por ĉiam mi nun
nenion plu diros pri ĝi. Mia vivrestaĵo pasiĝis pleje en
landoj laŭ malproksimaj de hejmo. De la Golfeto de Ĉiuj
Sanktuloj mi veturis rekte al Bona Espero. Tie mi lasis la
ŝipon, por resti surtere.
Mi tuj amikiĝis kun diverse viroj de Francujo, kaj du
Hebreoj, kiuj antaŭe venis al la promontoro por komerci.
Mi trovis, ke iom da komercaĵoj, kiujn mi alportis kun mi
de la hejmo multege valoras, kaj vendante ilin, mi gajnis
multan monon, kaj mi aĉetis alteprezajn ŝtonojn, ĉar tiuj
postulas nur malgrandan spacon.
Pasiginte naŭ monatojn ĉe la Promontoro de Bona Es-
Danielo Defo 81 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
pero, ni pensis, ke estus la plej bona afero, kiun ni povas
fari, dungi ŝipon, kaj velveturi al la Spicaj Insuloj por
aĉeti kariofilojn; tial ni dungis ŝipon kaj virojn por ĝin
veturigi, kaj ekveturis. Ni veturis de haveno al haveno di-
verse, aĉetis kaj vendis komercaĵojn, kaj pasigis ses jarojn
en tiu-ĉi parto de la mondo.
Fine ni pensis, ke ni foriros kaj serĉos novajn scenejojn;
kaj baldaŭ ni renkontis strangan klason da homoj, kiel
vi diros, leginte tiun-ĉi rakonton, kaj rigardinte la ilustr-
aĵojn.
Surteriginte, ni aĉetis grandan domon kanan, kiu kavas
ĉirkaŭ ĝi altan kanan palisaron, por eksteradi ŝtelistojn,
da kiuj, ŝajnis al mi, estas multe en tiu lando. La nomo de
la urbo estas Ĉingo, kaj ni eltrovis, ke la foiro kiu teniĝis
tie unu fojon ĉiujare ne okazos ĝis post tri aŭ kvar mona-
toj; tial mi ordonis, ke la ŝipo reveturu al la Promontoro,
ĉar ni intencis nun restadi iom da tempo en tiu parto de
la mondo, por iri ĉirkaŭrigardante de loko al loko, kaj
poste reveni al la foiro de Ĉingo.
Mi unue iris al urbo tre vidinda, iom de la terbordo,
konstruis kun rektaj stratoj kvadratangule.
Sed mi devas diri, ke reveninte al mia naskiĝa lando,
mi miregis pro la flataĵo de miaj konatoj pri la riĉeco kaj
komerco tiuparto monda, ĉar, mi trovis, ke la viroj estas
nur amaso da sklavaĉoj, kiuj povas fanfaroni nur pro
malmulto da artoj aŭ lertaĵoj, kaj ke iliaj manieroj estas
preskaŭ tiel krudaj kiel tiuj de la ruĝaj homoj, kiujn mi
lasis sur mia insulo.
Kia estas ilia komerco kompare al la nia, aŭ de Franc-
Danielo Defo 82 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ujo aŭ Hispanujo? Kiaj estas iliaj havenoj kun malmulto
da ĵonkoj kaj barkoj, kompare al niaj multenombroj ŝip-
aroj? Unu el niaj militŝipoj povus subakvigi ĉiujn iliajn
ŝipetojn, unu vico da Francaj soldatoj venkus ĉiujn iliajn
bravulojn; mi estas dirota la samon pri iliaj havenurboj,
kiuj ne povos elteni unu momenton tian sieĝon, kia ni
sieĝus ilin. Post tri semajnoj ni venis al ilia ĉefurbo, kie ni
havigis grandan provizon da teo, ventumiloj, ŝaloj, pletoj,
kaj kruda silko, kion ni metis sur la dorsojn de niaj muloj,
kaj ekiris norden. Estis kun ni kelke da riĉaj Skotoj, kiuj
venis tien por komerci.
Sciante, ke survoje ni eble renkontus ĉiuspecajn riskojn,
ni kunprenis viraron por deteni la sovaĝularon, vagante
de loko al loko tra la tuta lando. Ni havis kvin gvidistojn,
kaj ĉiujn niajn monerojn ni kunmetis en unu monujon
por aĉeti nutraĵon survoje, kaj por pagi niajn gvidistojn.
Ni elektis ĉefon por komandi, se estus necese batali por
la vivo, kaj ni multe bezonis lian lertecon.
Ĉiuflanke, ni vidis homojn fabrikante tasojn, pelvojn,
kaj botelegojn ĉiaforme elpenseble el bela argilo, kaj tio
estas la argilaĵo, kiu havas tian famon: la ĉeomercaĵo
en tiuparto monda.
Unu objekton, diris la gvidisto, li montros al mi, kiun
oni ne povas vidi aliloke (kaj kiun mi vere ne povis ridmo-
ki, kiel pri multaj aferoj, kiujn mi vidis tie), jen estas domo
tute konstruita el samaĵo laŭ la teleroj kaj tasoj, kiujn ni
uzas, sed multe pli bela. “Kiel granda estas tiu-ĉi domo?”
mi demandis, “Ĉu ni povas meti ĝin sur muldorson?” “Sur
muldorson!” respondis la gvidisto, “Ja, du dekoj da ho-
Danielo Defo 83 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
moj loĝas en ĝi.” Tiam li kondukis nin por vidi tiun-ĉi
strangan vidaĵon, kiu vere estas g randa domo, konstruita
per palisetoj, sur kiuj estis pendigitaj plataĵojn el la plej
bona materialo, kiun oni povas fari el argilo. Ĝi havas
brilan glazuron sur ĝi, kiu brilas en la sunlumo kvazaŭ
vitro. Ĉe la flankoj de la domo estas folioj kaj helikformaj
ornamoj, pentritaj per blua kolorilo, kaj la ĉambraj mu-
roj estis faritaj el malgrandaj platoj en ĉian uan ca ruĝaj,
bluaj, kaj verdaj koloroj, kun i om da oro sur i li diverse tre
strangforme, sed farita bonguste; kaj ĉa r la sama speco de
argilo estis uzita por kunigi la platojn, oni ne povas vidi,
kie ili kuniĝas. La plankoj de ĉiuj ĉambroj estas samaĵoj,
kiel ankaŭ la tegmento, sed tiu-ĉi estas tute nigra por dete-
ni la varmegon de la sunradioj. Se mi havus pli multe da
tempo, mi estus ĝojinta vidante plu pri tiu-ĉi stranga loko,
ĉar estas fiŝlagetoj, aleoj kaj kortoj, ĉiuj faritaj simile.
Tiu stranga vidaĵo min detenis du horojn de miaj kun-
uloj; reveninte al ili, mi pagis punmonon al nia ĉefo, ĉar
li kaj la ceteraj tiel longe atendis pro mi; ja ni multe riskis,
ne restinte kun la ceteraj.
Post du tagoj ni atingis la Grandan Muron, kiu estis
konstruita kiel fortikaĵo por gardi la landon kontraŭ la
sovaĝularoj, libere vagantaj tra la ebenaĵoj okcidente. Ĝi
sin etendas la tutan longecon de la lando, kaj turnas, kaj
tordas, kaj estas tiel alta, ke estas supoz ita, ke malamikoj
ĝin ne povus suprenrampi; se tiel, nenia muro ilin povus
halti.
Nia ĉefo permesis, ke kelkaj el ni iru por ĉasi, kiel ili
ĝin nomas, sed kio estas tie por ĉasi krom ŝafoj! Sed est-
Danielo Defo 84 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ante sovaĝaj kaj rapidaj, ili ne estas malbona ĉasaĵo, kiel
baldaŭ montriĝis; ili iras arege.
Dum tiu-ĉi ĉaso ni renkontis kelkajn sovaĝularojn, pri
kiuj mi jam parolis. Bandoj da ili vagas de loko al loko,
por rabi kaj mortigi ĉiujn, kiujn ili renkontas. Ili ne konas
lertmilitadon, nek strategion, iliaj armiloj estas nebonaj;
iliaj ĉevaloj nur malbonaj, malgrasaj bestoj; tute ne taŭgaj
por tedlaboro.
Tuj kiam tiuj viroj nin ekvidis, ili kornblovas kelke da
notoj, kies sono estis tute nova al mi. Ni pensis, ke ili
alvokis siajn anojn al si, kaj, tiel estas; ĉar, baldaŭ, laŭa
bando venis por kunigi ku n ili, kaj laŭ mia opinio ĉiuj
estis malproksimaj mejle.
Tuj kiam unu el la Sko toj, kiuj estas kun ni, aŭdis la
kornblovegon, li diris, ke ne perdu tempon sed staru en vi-
con, kaj ilin ataku. Mi dir is al li, ke ni batalos la friponojn,
se li nin komandus.
Ne viciĝante, ili staris disamase, kaj rigardis nin sovaĝe.
Sed vidante, ke ni atakos, ili pafis sagojn, kiuj kvankam
boncelite, nin ne atingas. Ni haltis por pafi, tiam alrajdis
laŭeble por ataki ilin, glavon enmane, komanditaj de la
kuraĝa Skoto.
Tuj kiam ni atingis ilin, ili kuregis dekstren kaj mal-
dekstren, sed tri el ili, ĉiu havante glavegon, sin defendis
kaj laŭeble penis revoki la ceterajn. Nia Skoto rajdadis
proksimen al ili, kaj pafiltenile deĵetis unu de lia ĉevalo,
mortpafis alian, kaj la tria forkuris. Tiel finiĝis la batalo.
Ĉio kion ni perdis, estis la ŝafĉasaĵo; neniu estis vundita.
Tiamaniere ni iris de loko al loko; fine vojaĝis al la
Danielo Defo 85 Robinsono Kruso
ekrano printu al paĝo fermu eliru
ĉefurbo de la nordaj maroj, ĝuste unu kaj duonon jarojn
de kiam ni lasis Ĉingon.
Fine mi enŝipiĝis por mia hejmlando, kiun mi lasis an-
taŭ dek jaroj, naŭ monatoj kaj tri tagoj.
Kaj nun mi finos tiun-ĉi historion pri mia vivo. Hav-
ante la aĝon de tri dudekojn da jaroj, mi sentas, ke alv ena s
la tago, pri kiu mi preĝas, mi eniros en la maron de paco
kaj amo, kiu ne ha vas ondo jn aŭ bordo jn escepte tiujn
de feliĉeco senfina.
La fino.
Livros Grátis
( http://www.livrosgratis.com.br )
Milhares de Livros para Download:
Baixar livros de Administração
Baixar livros de Agronomia
Baixar livros de Arquitetura
Baixar livros de Artes
Baixar livros de Astronomia
Baixar livros de Biologia Geral
Baixar livros de Ciência da Computação
Baixar livros de Ciência da Informação
Baixar livros de Ciência Política
Baixar livros de Ciências da Saúde
Baixar livros de Comunicação
Baixar livros do Conselho Nacional de Educação - CNE
Baixar livros de Defesa civil
Baixar livros de Direito
Baixar livros de Direitos humanos
Baixar livros de Economia
Baixar livros de Economia Doméstica
Baixar livros de Educação
Baixar livros de Educação - Trânsito
Baixar livros de Educação Física
Baixar livros de Engenharia Aeroespacial
Baixar livros de Farmácia
Baixar livros de Filosofia
Baixar livros de Física
Baixar livros de Geociências
Baixar livros de Geografia
Baixar livros de História
Baixar livros de Línguas
Baixar livros de Literatura
Baixar livros de Literatura de Cordel
Baixar livros de Literatura Infantil
Baixar livros de Matemática
Baixar livros de Medicina
Baixar livros de Medicina Veterinária
Baixar livros de Meio Ambiente
Baixar livros de Meteorologia
Baixar Monografias e TCC
Baixar livros Multidisciplinar
Baixar livros de Música
Baixar livros de Psicologia
Baixar livros de Química
Baixar livros de Saúde Coletiva
Baixar livros de Serviço Social
Baixar livros de Sociologia
Baixar livros de Teologia
Baixar livros de Trabalho
Baixar livros de Turismo
